მოგონება (იმის შესახებ, თუ რა მდგომარეობაში დაარსდა პირველად, ხაბუმეში საშუალო სკოლა)
ეს იყო 1923 წლის აგვისტოს თვეში, 7-წლიანი შრომის სკოლა ახლდამთავრებული მქონდა და სწავლის გაგრძელების სურვილით ვიყავი გატაცებული, მაგრამ მაშინ ხაბუმეში საშუალო სკოლა არ იყო, ხოლო ჩემს მშობლებს ჩემი შორს გაშვება არ უნდოდათ.
ტრანსპორტიც არ იყო და ქალაქებში ფეხით დადიოდნენ სოფელებდან, რის გამოც მშობლებს ეშინოდათ , ვინ იცის გზაში ბავშვს რა მოუვაო/
მეორე რიგში, პირველი ხელმარჯვნივ-ლეო ცირამუა
მაშინ საქონელიც ქალაქებიდან ძველ ვაჭრებს მხოლოდ დაქირავებული ურმებით ან ჩალანდრებით დაჰქონდათ.
ჩემი მშობლები მხოლოდ მეურნეები იყვნენ და არა მეურმეები დ არც მეჩალანდრენი და ამიტომ თვითონაც ნაკლებად დადიოდნენ ქალაქებში.
ქალაქში გაშვებაზე ერთი აზრისანი იყვნენ დედაც, მამაც და ბაბუაც ,რომელთა ნებართვის გარეშე მე არაფერი გამიკეთებია, მაგრამ ეს აკრძალვა არ მომწონდა.
სწავლის წყურვილით გატაცებამ დამძლია და გადავწყვიტე, როგორმე გადამელახა მშობლებისგან ზედმეტი სიფრთხილით გამოწვეული ეს დაბრკოლება
პედაგოგი ლეო ცირამუა მოსწავლეებთან ერთად
გადავწყვიტე მშობლების ნებართვის გარეშეც წამეღო ჩემი საბუთები და შევსულიყავი ახალსენაკის საშუალო სკოლაში, მაგრამ გადაწყვეტილება ერთი იყო და შესაძლებლობა მეორე. მრავალი დაბრკოლება იყო ჩემ წინ: სენაკში არასდოს ვყოფილვარ, მხოლოდ გამიგონია , რომ კარგი მეურმეებიც კი იქით-აქეთ მგზავრობას 4-5 დღე ანდომებდნენ და პირდაპირ, ამ ფართო გზას რომ გაყვები , ხაბუმედან 41-ე ვერსზე სენაკში იქნებიო/
საგზალიც არ მქონდა, რის გამოც იძულებული ვიყავი მხოლოდ დედასთვის მაინც გამენდო ჩემი განზრახვა და თვითონაც გავხადე იძულებული , რომ ჩემს გაანზრახვის შესრულებაზე ხელი შეეწყო. თუ არა და შემატყო, რომ მოუმზადებლადაც არ დავზოგავდი წასვლას და მაშინ უფრო რთულად გაუხდებოდ საქმე უსაგზლოდ გამექცაო.
და ის იყო, მეორე დღეს მხოლოდ დედაზე განდობით და სხვებისგან მალულად, დილაუთენია გადავიკიდე მხარზე ათმაყი(პატარა ხურჯინი) ცალ მხარეში ჩავაწყვე საგზალი, მეორე მხარეს ფეხსცმლები ქალაქში შესასვლელად, ავიღე წიგნი, აგრეთვე ჩემი საბუთები, ხელში დავიჭირე ჯოხი და გავუდექი გზას. მამაჩემსა და ბაბუას ტკბილად ეძინათ,რადგან ჩემი წასვლის შესახებ არა იცოდნენ რა,მაგრამ დედას არ დასძინებოდა,რადგან იცოდა და სიბნელეში შევამჩნიე უკან მომსდევდა პირჯვრის წერით და გზას მილოცავდა, მაცილებდა, არ აპირებდა დიდხანს უკან დაბრუნებას, რომ ძაღლი არ გახდომოდა უკან დასაბრუნებელი, რომელიც ძუნძულით მომსდევდა…ალბათ ეგონა სანადიროდ მივიჩქაროდი
შევედი ახალსენაკში და ახლაც არ წარმოადგენს ძალიან დიდ ქალაქს თორემ იმ დროს რა დიდი იყო , მაგრამ მაშინ მე ქალაქისაერთოდ არ მქონდა ნანახი და ახლანდელ მოსკოვზე დიდად მომეჩვენა .
მოვნახე სკოლა იქითა ბოლოში, რომლის დირექტორად ყოფილიყო ვინმე თათარასვილი, რომელიც კარგად მომეპყრი.
გაწითლებული რომ შევედი მის კაბინეტში, მომეფერა, საბუთები გამომართვა, გულდასმით წაიკითხა ყველაფერი და მითხრა, გეტყობა კარგად ისწავლიო და პირველი სექტემბრისთვის დამიბარა.
გამოვბრუნდი უკან, მაგრამ სიხარულით კი არმოვდიოდი, არამედ თავი ისე მქონდა წარმოდგენილი, როგორც ძველად „ მაფურინე ქებურიას“ იტყოდნენ ხოლმე .
მოვფრინავ და ამ დროს ვიღაცამ კისერში მტაცა ხელი. სიხარულით და სიყვარულითნარევი კილოთ მეკითხება
ვიცანი ჩემი მასწავლებელი სანდრო დადიანი. მე მას ყველაფერზე აღფრთოვანებით ვუპასუხე და ყველაფერი გავაგებინე რაშიც იყო საქმე. მაშინ მან მითხრა, რომ „აქეთ გამოიტანე ბიძიკო შენი საბუთები. მე ახლა ჩამოვედი მატარებლით თბილისიდან და ხაბუმეში საშუალო სკოლის დამტკიცების შესახებ დოკუმენტაცია თან მომაქვსო. ხაბუმეში მოსწავლეთა კონტიგენტი სასწრაფოდ უნდა შეივსოსო“
მას შემდეგ 45 წელი გავიდა და ხაბუმეს საშუალო სკოლაში რა ცვლილებებიც მან არ მიიღო, მოსწავლეთა კონტიგენტი არამც თუ პირველი კლასისთვის არასდროს მოჰკლებია და ასე სრულყოფილად გადადის ის ამჟამად დიდი საზეიმო ვითარებითსკუთარ ახალ შენობაში. ვუსურვთ მისი ახალი შემადგენლობებით წარმატებები
ხაბუმის სკოლის მასწავლებელი ლეო ცირამუა