ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტი მდებარეობს დასავლეთ საქართველოს უკიდურეს ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში, კოლხეთის დაბლობის ჩრდილოეთ გორაკ-ბორცვიან მხარესა და სამეგრელოს ქედის სამხრეთ ფერდობზე.
გეოგრაფიული მდებარეობა და საზღვრები
მოკლე ანოტაცია:
- ფართობი: 619.7 კმ² (მერიის მონაცემი, 2024)
- ქალაქი: 1
- სოფლები: 12
- ადმინისტრაციული ცენტრი: ქ. ჩხოროწყუ
- მოსახლეობა: სულ – 33,931 (მათ შორის დევნილთა ჩათვლით), დაბა – 5,200, სოფლები – 27,462
- თბილისიდან დაშორება: 317 კმ
- საზღვრები:
- ჩრდილოეთით: მესტია, ლენტეხი
- აღმოსავლეთით: მარტვილი
- სამხრეთით: სენაკი, ხობი
- დასავლეთით: ზუგდიდი, წალენჯიხა
დამატებითი მონაცემები (ავტორი: ემილიანე ლემონჯავა, გეოგრაფი, 20 საუკუნე):
- ლემონჯავას მიხედვით, რაიონის ფართობი შეადგენს 648.8 კმ²-ს.
- რაიონის სიგრძე – 58 კმ, ყველაზე ვიწრო ადგილზე სიგანე – 10-15 კმ.
- გეოგრაფიული საზღვრების აღწერა დეტალურად წარმოდგენილია მის მიმოხილვაში.
რელიეფი და ზონალობა
ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის ტერიტორია მოიცავს როგორც გორაკ-ბორცვიან, ისე საშუალო და მაღალმთიან ზონებს — ზღვის დონიდან 200–3000 მეტრამდე.
- გორაკ-ბორცვიანი მხარე: ზღვის დონიდან 500 მეტრამდე (მოსახლეობის ძირითადი ნაწილი)
- საშუალო სიმაღლის მთები: 500–1700 მ
- მაღალმთიანი ნაწილი: 1700–3000 მ და ზემოთ
ლემონჯავას ანალიზი:
მისი მიხედვით, ზონების საზღვარი და აგებულება გამოირჩევა სერული და პლატოს ტიპის რელიეფით, მკვეთრი სიმაღლის ცვლილებებით, მონოკლინური სერებით, სუბალპური და ალპური ზოლებით.
მთავარი მდინარეები და მღვიმეები
- მდინარეები:
- ხობისწყალი — სიგრძე 150 კმ (მერიის მონაცემი; ლემონჯავა ასახელებს 154 კმ-ს)
- ოჩხომური — 70 კმ
- ტეხურა,
- ცივი,
- სქურჩა
- მღვიმეები და კარსტული მოვლენები:
- მუნიციპალიტეტშია მიგარიის კირქვული მასივი და მრავალი მღვიმე, რომლებიც ტურისტულად გამოიყენება.
- ლემონჯავას მიხედვით, განსაკუთრებით აღსანიშნავია ლეწურწუმის, გარახის, ნაზოდელუს, ნოღაბოს და სხვა მღვიმეები, რომელთა ნაწილი 5 კმ-მდე სიგრძისაა.
კლიმატი და ბუნებრივი რესურსები
- კლიმატი: ნოტიო სუბტროპიკული, საშუალო ნალექი — 1800 მმ (მერიის მონაცემი)
- მცენარეულობა: გავრცელებულია ბზის, წაბლის, წიფლის კორომები, ზემო წელში — წიწვოვანი და ალპური ზონა, ფართოდ არის ენდემური მცენარეები
- ფაუნა: დათვი, მგელი, ფოცხვერი, გარეული ღორი, ტურა, მელა, მდ. ხობისწყალში — კალმახი
ნიადაგები და წიაღისეული
- ნიადაგები: წითელმიწები, ყვითელმიწები, ნეშომპალა-კარბონატული, ალუვიური (მერიის ინფორმაციით)
- წიაღისეული: დოლომიტის, კირქვის, ანდეზიტ-ბაზალტის საბადოები (მუხური); აგრეთვე სამშენებლო ქვიშა, ღორღი, ფლეთილი ქვა
მინერალური წყლები და უნიკალური რესურსები
- “ლუგელას” მინერალური წყალი:
- უნიკალური ტიპის მინერალური წყალი, რომელსაც ანალოგი არ აქვს მსოფლიოში (მერიის ინფორმაციით)
- წყლის ძირითადი კომპონენტია კალციუმის ქლორიდი (45 გ/ლ)
- ლუგელას წყარო სამკურნალოდ გამოიყენება და წარმოადგენს მუნიციპალიტეტის სავიზიტო ბარათს
სოფლის მეურნეობა და მეფუტკრეობა
- სოფლის მეურნეობა:
- ფართოდ გავრცელებულია თხილი (წარმოება — 4,000 ტონამდე), კივი (100 ტონა), ასევე ჩაი, სიმინდი, სოიო, ლობიო
- ნიადაგურ-კლიმატური პირობები განსაკუთრებით ხელსაყრელია თხილისა და კივის კულტურისთვის
- მეფუტკრეობა:
- მსოფლიოში ცნობილი მუხურის გრძელხორთუმიანი ფუტკარი
- საბჭოთა პერიოდში დედა ფუტკარი იგზავნებოდა 57 ქვეყანაში
- დღესაც მეფუტკრეობა ერთ-ერთი წამყვანი დარგია მუნიციპალიტეტში
დასახლებული პუნქტები და ინფრასტრუქტურა
- ქალაქი: ჩხოროწყუ
- სოფლები: 12
- დედაქალაქიდან დაშორება: 317 კმ
- უახლოესი აეროპორტი: სენაკი — 37 კმ
- უახლოესი პორტი: ფოთი — 80 კმ
- უახლოესი რკინიგზის სადგური: ზუგდიდი — 37 კმ
მოსახლეობა და ეროვნული შემადგენლობა
- სულ: 33,931 (მერიის მონაცემი, დევნილთა ჩათვლით)
- ქართველი — 99.4%, რუსი — 0.4%, უკრაინელი — 0.1%, აფხაზი — 0.1%
ტურიზმი და საკურორტო პოტენციალი
- მუნიციპალიტეტი გამოირჩევა სამთო და სპელეოტურიზმის რესურსით
- სოფელი მუხური ცნობილია ბავშვთა კურორტით (80-ადგილიანი პანსიონატი)
- ბუნებრივი რესურსები და მღვიმეები ტურისტულ ინტერესს იწვევს მთელი წლის განმავლობაში
დამატებითი ისტორიულ-გეოგრაფიული ანალიზისთვის გამოყენებულია ემილიანე ლემონჯავას გეოგრაფიული მიმოხილვა (20-ე საუკუნის შუა ხანა, ხაბუმის საშუალო სკოლის გეოგრაფიის მასწავლებელი), რომელიც აღწერებს და ტოპონიმიკას შეიცავს. თანამედროვე სტატისტიკა და ადმინისტრაციული ინფორმაცია მოწოდებულია ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის მერიის ოფიციალური წყაროებიდან (2024 წ.).
View Larger Map
