ოდაბადე
ჸა ოჭმარეს ზესქვ გილარხე,
ჸა ონჯუას – მალაღური…
სქან ოსქვებურქ ვამათქუნი,
კოჩქ თაშ მუჭო ალაბღური?!
ვართ მასქურო ეშმოლ შურქუ,
ქიგნოჲრქიე თუმასჷნი:
სქან უჯგუშო მის უჩქ, ცაშა
მუ მეუღუ კუმასჷნი…
ნარღიშ ჸასჷ გილაჸონჷქ
პირსელიში მუმულჯგუა,
გინაჸია სამარგალოს-
ჯგჷრობუას უკუჩხუა.
ირკოჩიში მენძელი რექ,
გოონჯღორუ სუმარუა;
ჭყოლირ გურიშ ლეცერი რექ,
ღურუს ცურუს უვარუა.
სქან წყურგილეფ ვამკოროცხჷ,
ჩხორო რე, ვარ – ვითოჩხორო,
გურშე წყუთი მორფუნცუნი,
თის მეუხექ ქვითორ ჩხომო.
ანწ ვარენო ქომკითხენქ და,
ქიგლულ, ქიგლებლანთირუქჷ…
ოშ ქიანა მიბლი, მარა
ნამთინიშა ვამთირუქჷ…
რუმე სერიშ ლანდღვერ თოლცჷ
თუთაქ სინთე ქალაჭვალჷ;
ჭველეფქ ნირსი გეგნირცხონეს
მურიცხეფი იჭვარჭვალჷ,
ჭილამ ნეძიქ გამკოლჷ დო
ჸურუმჷ ქუას გიკაჭალჷ
აურე ხობწყარ მოშინთანცჷ
ეურე მაფერ მიკვაჭალჷ;
სოფელც კამაცალო ლურცჷ,
ელვოჯინექ აკან ცასჷ,
წიწინაფილ ჩაფლა ლუღის,
ბერწულ ათაკარკაცანსჷ.
თუთარჩელა მუნმოქუნცუ,
თოლ მეთხოზჷ ნაკვაცასჷ;
დია, მურე თე ბუნება-
ირფელც მუჭო დაკვანწანსჷ?!
ლანჯეფი დო თხომუეფი,
ოჯალეშით გონაბადე,
მალას მაჭარ გობორდიშანც-
ბრელ ბორულიშ მორაგადე
გედ შქჷრენი, თე ტაბაკი
ჯგირ დო სქვამით მორაბადე;
გაკოკურცხით ჯიმალეფი,
დომხვამითი ოდაბადე!
თენა რდუო ჩქიმ სიზმარი –
თოლცჷ ალმაფაფუდუნი,
ტყაშმაფაში ნჷრსი თუმა
ანთასფათი ფხართჷნდჷნი,
ოჩოკოჩიშ ჩილამური
ირფელც უჩათ ღაფუნდუნი,
დიაჩქიმიშ წჷრწინუა
სოფელც აკმოკათჷნდუნი?!
ბაღანობას ლაკვაჩხჷრემც
ართჲანც ქიმვოჩხინჩხოლანდი,
ნოცეცხელი გეცენდჷნი –
თიზმა ფარას იფჩხონანდი!
უკულ ბზოჯჷნდჲ დიდ დადია –
ორქო -ვარჩხილც გიფჩხომანდი
დო თეჯგუა ჭყოლოფაშენ,
ღორონთ, მარდის გიჯღონანდი …
მარა ირფელ ტყურა ჸოფედ –
ზღვაშა გინორღვაფილ ქვიშა,
მუთუნც ვაგნორზებუედუ
უგამაგაშ ჭარკონტიშა …
ათაშ შქჷრენ-ჸუმენულქუ
დუდ ქუმიბღი შქაბორჯიშა,
ჯიშტის გინოჭარუედჷ –
ჩხე ყებურიშ ნაბორდიშა!
აფხას მუთი გერჭარუნი,
თინა ჸოფე კოჩიშ ბედი;
სკან დაჩხირსჷ ვაკარზანცჷ
შხვაშ კვეცი დო შხვაშ აბედი.
უღუს ათაღვარკალუქი
ალმარჩქილე მეჭეჭეთი,
ამდღარ დღაშა ჩქიმ მურიცხის
ვამკოლაფუ აკა ჭვეთი.
მარა იშენ გურ მიძახუ,
შური ხოლო წჷმე ჯღონცჷ,
ჩქიმ ოხვამურ ჯვეშ ლაგვანი
ათუჸურშუ ბირჯღალ ჭყონცჷ.
ბირგულც ჭყანა აშაბრზუნი,
დენჯარებუ ოჩო კოცჷ,
აგაფასჷ ეკვოსქუქჷ დო
წჷმე ბედი მემიჯღონცჷ.
გოღა ფანდურც ქიგუბარდღე
„ოდოია“ ქიგვობირი,
შორს მალაღურქ ქიმჲოთვალჷ,
გობიბრონდი, შურ მიფხირი.
ჯვეშ ორკოლი ქიფხვამილე,
ქინვოღაფი ხერკეს ღვინი,
ღურულეფცჷ შურ ქუჩხონე,
თელ დო ღურელ ქჷგიბშინი.
ჭარა
არკვანიშე გეშამსხუპე,
ქომხუტოლე ჩხე ხურხიშა,
ნირს თუმათჷ გაკოფქიტი,
ვეგმონჯირე ჩქიმ ხუჯიშა;
თოლწოხ აწმაკილოთუქჷ,
ჸურუ მერჸუნქ ანთარიშა,
მუ შურდგუმუს აწარინე
სქანნერ უნძე თანთარიშა?!
დიდაშ ძუძუ მიდამღი დო
სქან მოწინე ტყობ-ტყობიშე;
მუთი ქალმოფურცქინინი,
ირფელ ართო ქობობრდიშე;
ზღვაშ ჩუპაშე მიჯინექჷ,
მინშახ-ემერ, ცაქვინჯიშე;
სქან ნაჟამას მუშ გემოშა
ვართ აჭარე, ვართ აჭყიშე!
მითინც ვაუჩქ სქან ალკვალი,
ვაულანტჷქ დიო თოლცჷ,
ტანშა გემშეხვარხვალუქინ –
ბუძგურია იბორბოცჷ;
გოკონ – ქუას ქაბირუა,
გოკონ – თელო დინკორქ კოცჷ,
სქან მაჭარით ნალეცერებ
მესეფ ხოლო იკორკოცჷ.
მინ მუზათჷ გიწურუანც,
მინ – ღორონთიშ ჭყოლოფათჷ,
ხანგობასით გაწამენა –
გინოკინელც ჸოროფათჷ.
მინც დაჩხირო გათანკარქჷ,
მინც გამორსენქ ჭოროფათჷ,
ირფელ აკოკჷრილ გაფუ,
აკოწჷრხელ ჩხოროფათჷ!
ვართ მა მოსიმ, მი რექჷნი –
მუ შური დო ჭყანა რექჷ?!
ქოთ-კილესჷ გილაბჟგართჷქ,
ქოთ – ლაფარას ალარექჷ,
ჩქიმ დო ჸოროფილიშ შქასჷ
აშაფულირ ყამა რექჷ,
ჭარა რექჷ, უჩურცხებუ,
ვამირსხჷდა … სამარექჷ!
მარა, თექით გენმათხოზუქ-
ვამაცალე ტომბა ლურცუ,
ხანგაცალო გამწმოჸოთა
პიჩვან – კჷლე-განწყუმურცუ;
ჰამას ქიგნმობირდინუა
კუჭუხაშე ჩქიმ მუხურცუ,
შურ თექ მიხე, სოდეთ ხობწყარ
ნაცხაშ კონკერც ათაფუნცუ!
თეთი მიჩქჷ: თე ქიანას
რინას წამანწარენქჷნი
თეშენი რე ჩქიმ ოროსჷ
ჩხორიათჷ გარექჷნი;
მუ ფჩი, დღაშა მიჸორქჷნი,
ჩქიმ თუთა დო ბჟა რექჷნი,
ზღვა ჩილამურ ქუდვობენი,
იშენ ველმანგარექჷნი?!
მარა მა მი გჷმაგენცჷ,
მუ ალარძჷნ ჸურუმ გურცუ,
ჯაშ მაკვათალ მუს გიგორჷნც
მუკოციმილ ნახაფულცუ …
სოჲშახ გილმობაწარუა,
სი უჩხვიჩხვე, მა – დგუმურცუ,
მუჟამ ეშამფურინუა, –
მაჭირხოლო, – კუთილ შურცუ?!
ჩქიმ ზჷსხირი ჸელი რდუო,
მელან ვაუკათეკონი …
გიშნაგორა მელერსეფცჷ
ძალო ვემშმოკართეკონი?!
მუ იჸიდჷ, ჸოროფაშა
ლაგვან ქუმმონჭყაფეკონი
დო ქაღარცჷ ჩილამურო
ტყურათ ვეგმოჭვათეკონი?!
სი ჩქიმორო ქეკიშირი
ბრელ ბორო დო ბრელით – ჭკვერი,
მინცჷ გჷნძას ქაბირე დო
მინ – ოშქაშეთ გეგნაშერი;
მისჷთ დაფის უზალანდინ –
ქუგაბონდღი მეგე შქერი,
ასე ვარა მის აღორე, –
მიშა მეიღუ თე ფეშერი?!
დუდშე ოკო მეფხვადიკო:
მუ ცხჷრსჷთი ორსხუანდი,
გამათ გუმაქუთოლუდი,
ფხალუნდი დო მორცუანდი!
აბა, მუში ჭარა რექჷ,
მუშენ მომიფოთუანდი,
რუსთაველიშ ნაფუჩონეფ
მა მუს მიჭყოლოფუანდი?!
სი ურძღაფუ ჯუა რექჷ,
მოთოფურელ გაფუ ნინა,
ჸოროფაში ჸუმენული,
ანდა ნორჩალც მითნარგინა,
უკურთე დო უყანთარეთ
ოშ კილეშე გჷწნარტინა,
იშენ ძღაბო მონჭაფილი,
თუთაშ ღვანწკის მუკნაწილა.
ქორშ, ართ სერცჷ ბჯუნუნდი დო
ბლანდღუნდინი, ძათანძალო,
მარძგვან ძუძუს შხვაშ ნაჯუნა
გიგოდაღჷდ ხალიცალო;
ყორყელც გიფუჩონუანდი –
გოშქვიდეკონ მოკოდ გვალო,
მარა … ხეშე გაგშამზგირტი
შქა მარჩხაში ჩხომიცალო!
უკულ ჭახანც ვამძირუქჷ,
მუჭოთ რტებულ ჸვანას – ბერგი,
ლერსიშ წყურგილქ მესქჷრ, მარა
შხვა ჸოროფაშ დობრგი ნერგი;
აკაკცალო ჩილამურით
ვამგორუქჷ ექი-ექი,
დო ვართ მარწკინაიაშა
მითხუ სინთე – აკა ჭვეთი.
ჩქიმ დუდიშო ვობიჯჷდი –
ბღობუნდი დო ფცხვანტალანდი,
მინ ტყას ბჭვარუნდჲ, მინ გვალასჷ
კაზლა ჸვალეფც ბკვარკვალანდი;
ფხანდენდი დო ბღურჭულანდი,
მაჭარცალო ბგვარგვალანდი,
გურშა ხოლო ვამკითხირუ,
სი მის ალაკარკალანდი!
მარა, ალაჟამილცალო,
ირო ალმორდ სქანი შიში,
ჯასჷთ ვახუჯუ, ქოკითხენი,
მერგუაფა ბინეხიში:
ვართ მუშ ორო აჩინებე,
ვართ – შქირშქინი ჸალეფიში,
სილექინეს მიანატრჷ –
უბინეხე ჯალეფიში! …
მა თაშ ვორდი, უსქანეთჷ, –
ოხვამეში ცხაცხუცალო,
ჩხერკინასჷ ვაბლოტკჷნდი –
ოჭკადჷრეშ ალიცალო,
შხვაშ ლაფშასჷ ვათვოჭკადჷდჲ –
ათოშირილ ნალიცალო,
ვართ ბედიშა გიბტყაბარედჲ
ტყარ ბულიში კანიცალო!
ჩქიმ ხე ჭვიმა გიმოჭვენდჷ,
გიმოთჷნდჷ ჩქიმი თია,
მასქურ გჷმაქურჩინჷდჷ –
ბორიაში მუნარქია;
ართ მაფუდუ ცა დო დიხა,
ურკვანე დო ნარკვანია,
დუდშა ლუხარ მემიძჷდჷ,
ტყაშმაფაში ალნარკია.
მარა … სი მის ოხანუა
ბედ-მურიცხიშ მეჯინასჷ,
მაჭარიში წისაფას დო
ჸოროფილიშ მენჯირასჷ …
ოცადუქჷ ბორჯიშ ჯიმუ
ურჯუმქ ჯამურც ეჯიმასჷ
უხამეთჷ ოხამუა
ღურუშ დუნაპეჯინასჷ.
ღუმენჯ უნჯეთ ქელემნჯირი,
ვართ ბურდღ მიგორ დო ვართ ბარდღა.
შუმილცალო შულადირცჷ
ქათომიჸოთ ლურქუ გარდღა;
ხათე თოლჭეს ქიმშებობრკი,
მარა თეშირდ აკნაბანდღა …
გუმაკურცხინ, თუთუმ მეპკირ –
თუნშიაშე ეშნაფართხა.
კვეც გორილი ვამაფუდუ,
კარ მუნანჯი კვარჩხანინი,
გჷმათუთაშ თუთაცალო
გოფშათ მუნიბარჩხალინი!
გურქ ვამაჩინ, უკუმელა
მუ ჭყანათი აჩხანინი,
სინთეშ გჷთოჭვათაფაშა
სოლე გჷმიტკარჩალინი!
ვორწყედ, შხვაშა მინჭაფუდი,
შხვა გაფუდუ ოშანალი,
უსქილადჷ ლახარაჷ
ოჭვალი დო ოჟამალი;
მორთომებულ ოხვამესჷ
ოჭყალი დო ოხვამალი,
საპირსელოთ მერჩქინელი,
მუმულცალო ოყვარალი!
დიფქუნ მარა ლურქ ვამკმანჭჷ,
ღირწკინუნდუ მორღე კარი …
გალე გჷმიბლ, მასქურ ირქენდ, –
შურ დო გურიშ მანათალი.
ლური გელეფუფჩონი დო
ცა თოლითი … გიბნაკვარი, –
ჟირ თუთასჷ ელულებუდ, –
გუფშაფუდუ ცაშ ყანთარი.
აბორებულ ელვოჯინედჲ
ართ ცასჷ დო ჟირ თუთასჷ,
ძუძუცალო თანთალანდეს,
უძიცანდეს მათუთასჷ,
უანჯეთჷ ქიმკიბპონი –
ვამიჩქ ღობერს, ვამიჩქ ჯასჷ.
ჭარა ქუმორწყედუკონი
გჷმე გეგმიბირცხანდ ღვასჷ.
შქასერიშა ქალვობიჯუდჲ,
ბოროცალო, ლაფარასჷ,
ბარდღაშ ზუმინქ გაგშაბლანჯღჷ, –
ქიმკობორკედ აგვარასჷ,
გამკობნწყ, დიშქა გემნიბჯუმე –
ყებურც მუძინ თანკარასჷ.
დო გუვანგარდ ჩქიმ ჸოფასჷ, –
კვარჩხას აკნასაქვარასჷ!
დღა ნარკვანი
(ნაბორდიშა)
ამდღა ტყას მითიპკაკჷდი –
დიშქას ვონწყუნდ საზოთოსჷ,
ბჟახუნაშე მუნაფაქჷ
დღაშ წკონდა თოლ აკოთორსჷ.
ჸუჩა დუდი ძიუთ მიბღი,
ქელებჭკური ჭელიშ ნორცჷ,
მა თონჭესჷ მიშვანთხინი,
ვაწოძირაფ კოჩიშ თოლცჷ:
უჩა ზღვაშე მუნაფაქჷ
მოლეგვარგვაზ, ლეწეწამქჷ,
დიხაქ დინწალ, ცაქ დირუმუ –
მურიცხეფიშ მეჭეჭამქჷ;
ორთვალც ყამბარქ აკინწკირუ,
ჸალეფ წჷმე ქარღუ ჯაქჷ,
ლაგვანქ თხოლო ეშე ქაბუ –
ჭარკონტიში მუნნანჭყაქჷ!
გაკოშქურდჷ ფანიაქჷ,
ჸუჯ ეჲოფშუ რკიაფიქჷ;
ჩე გვალას ჸვა გემკონოჭკუ
ვალიშ ნორცხვა-კიაფიქჷ;
ართიანი ქჷმიფოთუ
ნოსაქჷ დო დიანთილქჷ;
ჯოღორც გაჭყორდ ლალუაქჷ,
მუმულც – ჸინჩას ჸიაფიქჷ!
იგორგოთჷდ დიხაუჩა,
ჸელენანდჷ გვიმ დო რობუ,
სო ირტინედ – არძა შარა
მერეხიქჷ აკოღობუ;
ღურუს აკა ვაგშუგორუ –
მუშ მონჭა დო მუში კობუ;
ელდოვალიშ მუკნაფართხაქ
თოლც მურიცხიქ ვაკორობუ.
იკაკუდუ ძელ დო ძვალი,
აფუშინუდ გარამც ქვარა;
ჭკადჷს ვაშჷდ ოჭკადჷრე,
ვაჭარც – ფოკვინაფილ ფარა;
ჸოროფილცჷ – ჸოროფილი,
ქოთომც – მუში ნამარქვალა …
მუ ირსხენდჷ ქიანასჷ,
ხოლო თიში ორან, ვარა?!
ჰოდო, ღორონთქ ქჷგაშინეს
მეტ შხვა მიში გოშინარდჷ?!
– მირსხითია, -სხარსხალანდჷ,
მისჷთ წანდჷ დო ვაწანდჷ;
ირკოს ბირგულ უშქუდუ დო,
ხელეფ ეშე უბირჯღანდჷ;
ქიმეხვადეს: თე უჩა დღა
მუ ცოდაში ნაბორჯარდჷ!..
ვამიჩქ, მუშა მიჭარენი,
მუქუთ უკულ მოხვადჷნი:
ათაშ, ონდღე იჸუაფუდუ –
მაჟიაშა გოთანდჷნი,
პაპაქ კუმელ დაკუმუ დო
ოხვამეშ კარ გოსანთჷნი,
– ასე ქორწანანიაო?!
ირკოჩ ღვარანდ: – ქო, პატჷნი!
უკულ გჷნძას გოგურგინჷ,
ცა ჩე ვალქჷ აკოფირთჷ,
მაფშალია ართ უჩინებ
კოც გოთხოზჷდ დო გაბირდჷ,
ის ხონარი ვეკუღალჷ –
სინთეთ მორთ დო ოროთ იდჷ,
შხვა მი იჸიდ, მარდიანი, –
მემიჩქჷნდა, ღორონთირდჷ.
ირკოც მანგო უჯინედჷ,
ელმოცენდჷ სინთე თოლცჷ,
ჩე კირიბი გალაჸაფუდ,
უკაკუანდ ბიგას ჭყონც,
ჭარგა ჯოღორ გაღჷრინანდ
პაპასჷ დო დიაკონცჷ …
მუშ გურც მი მუს ალანგარდჷნ,
გურ ვაჩინედ მესჲაკონცჷ.
იშო – აშო ქჷგიბჯინი:
ქიბჩინ ბადა, ქიბჩინ ლულუ
შხვეფით ქიფჩინ, მუ ფქიმინა,
მინც ქოფშინა, მინც – დოფუბლუ;
კანკანესჷ შიშ ქალარდჷ,
კანკანესჷ – გაქშურულუ,
ეურე ართიქ ქათიძიცუ,
აურე მაჟრაქ ქიმკირულუ …
მათ ღანკასჷ ქინმოჯინჷ,
თუმაქ ეშე მიდეღჷ ქუდი;
ბირგულც ვეგებწორედკონი,
გურ წამალედ, ქუდვანთხუდი.
მიკირთჷ დო ნერას მიდართ, –
გაყვაყვუდუ სინთეშ ცუნდი,
ცაქ გინჯჷ დო დიხაქ მედინ,
რგილ უფიშე გაქშაბჟღურდი.
ჟამილცალო ქეკვაჸუნი
უჩაფულე ნაქურესჷ;
ჩქიმ ოროქჷ ქაწმოდინუ
სინთეს მიშანაბულერქჷ.
გურ ქუჩიკონ … ვავოკათჷდ
ვართ თელცჷ დო ვართ -ღურელცჷ,
ქჲანა გეშანთხორესკონი,
ვენიმტირედ საფულესჷ.
ფურცელცალო ებლექინი,
მივოცაცანდ ეშე – ცაშა,
ცანცალანდეს მუნაფეფი –
იშო- აშო გინნაჸარშა,
ბორჯიქ მედინ, გურ ვეჩინედ
ვართ სერიშა დო ვართ დღაშა.
თუთარცალო მოშქურუდუ
დიადიხაშ გეჯინაშა.
მარა დიხათ ვეძირედჷ, –
ვეგიონჭჷდ ჭვალირ თოლი.
ჩინელც ვაგშაჩინებედჷ
ბჟადალი დო ბჟაიოლი.
ცხვარცხვალანდეს მურიცხეფი,
შურქ მანთხჷნი … გებრჩიონი,
კჷნ ჩქიმ დუცუ ქინობდინი,
ურჩინუო დებრჩიოლი.
შქურინელი ინვოტყობუდ
ბუტყატყია ჩქიმ ტყებისჷ,
კუჩხით დიხას გილაბგორჷნდ –
ცოდათ გორგალ ელებირცჷ,
თარზენც – გინოციმურელცჷ,
ჩქიმ კუჭუხას – ფალო ტკილცჷ,
ჩქიმ ყებურცუ, სოდეთ ირო
ჸუჯამ კოტო ელებირცჷ.
მარა ირფელქ აკირუმუ,
ჩე დო უჩაქ აკიმართუ,
ტანქ ჩერიათ გინმართჷ დო
ნჷრსიშ მონტყორქ აშ ქჷგმართჷ,
ჩე ფრიმულქჷ ქჷგმაწაწჷ –
თუდო ბძირინ, ინა ვარდჷ,
მუ მიწუ დო მეჩიუნი,
ვამათქუე, ვადამმარდჷ.
თაშ დუვართი ჩქიმ ყებურცუ,
ჩუან ელაჩუნაფილცჷ,
ჯალეფც ჯვეში ოჯალეშით
ჸალეფ გჷმამუნაფილცჷ,
ანწ ართმანგო უჯინექჷ
ურჩქენჯი დო გურაფილსჷ,
ხვათახვალე ღურუს ვონდჷქ –
ირიშ მორეთ წურაფილცჷ.
ლაწკარეფჷ დინაფილჷ რე.
მი ვორდი დო სო ვორდინი,
ასეთ ვაბშჷ – ბორჯიშჲ გეშა,
შიშით გინოყინტილ ნინა
ვეკობდგუმუ ამარდეშა,
ნოტე, გეგნობხოხუდუკო
დღა დო სერიშ ოლაგეშა,
თინა ვარა მაჩქვენუდუ,
მუ მემიღუნ ოგმაგეშა.
მარგალური
მარგალური ჯვეშ ნინა რე –
ქორთულიში ჯერღვი – ჭვერხი,
ორჩქილეთჷ – საღორონთო,
ვაუწყორუაფ ჭვახე რეხი.
მინ – ზესქვიში ჩილამური,
მინ – პელეტი დო მერეხი,
ქოთ – პეული, ქოთ – ჭუჭელი,
გურც ეფალირ შურ-ბინეხი.
მარგალური გვალო შხვა რე, –
ართო ბჟა დო ართო ცა რე,
დიდაშ ფართო კართე რე დო
მუმაშ ჸვანა დო ფაცხა რე.
ჸოროფაში წყურგილე დო
ღორონთიში აბარწა რე,
უჩა ბორჯიშ ალნანგარა,
გურიშ ელნაკარკაცა რე.
ჩქიმ მარგალურ სხუნილი რე –
კაჭალია ლაკადური,
ყამბარულო ნაფურცელა, –
სოთინ ვახოლ ნახაფული.
ხათე მანჯღვერც დუგორუნცჷ –
სიტყვას შარა აკართუნი…
ნჯღელ ზღვას ხოლო მიშარჩქინდჷ –
წკონდა წყურგილ ქაკათუნი.
ნინას ხოლო ნოკობუე
ბარგუა დო მაჟირუა,
ტყაში გჷთოტიტონუა,
წყარუა დო ლაჟირუა.
უმინჯ ჸვანა, გამგონებუ,
სარდაკიაქ დაჟღირუა…
ქემინჯი დო გაქშაბირცხე –
უმოღე დო ნაჟირუა.
ბრელც ვაუჩქჷ მარგალური,
მიშემონტყორ ძათანძალო,
წოლერ ჸვალი ცხვინც მებუ დო…
თუდო ღუმუს ნტყვილჷნც – ფალო.
გჷნძე ხერხალც ელაბირძღჷ –
ათოღანძგილ ხაჯიცალო,
უმოღესჷ ბურდღინჷნცჷ –
ქიანაში გაძიცალო.
ნინა ჯგჷრო ვაიჩქჷდა,
ჭარაშ ძიცას ვეჲაზადა,
სქან ტაბაკის ქიგნაჯინი,
გეგნილერჭყვე გჷნძე მადა;
ღორას წყარი მესქირჷნი,
ქიგჲლადგუმ სქჷბუს ზანდა,
ლერსი ვარი, ლებია ვერგ –
ოგურიათ ელნაზადა.
მინ მელერსე მარგალურცჷ
ტუტას მიშუტყურუანცჷ,
ჭყონიშ დაჩხჷრც – ალჲაკონცჷ,
თხომუს მიშუტურუანცჷ.
მარჩქილესჷ ორტინუანც,
წისქვილც ქიმკარულუანცჷ,
თიცალს თქუანც, ყვარიასჷ
კუდელც გეუფურუანცჷ…
მინცჷ თოფი გილუღ, მარა
იშენ ვარე მონადირე,
შხვაშ ნოტყელცჷ გაზუმინუ
მუჭოთ ჭანდი – მოლადირე;
თოლი არძას ალაბრსხუნა,
მარა ზღვა-ქვინც აკა ორწყე…
ჭიფელია ჭინჷშ ღობერ
სქვამას ირკოც ვაწკჷროწკე.
ბრელ იბურჭულ, მარა ლარჩვი
ბოყვ-ყამბარო ვადაროწკე,
გეშქჷრატილ ყებურიშო
ხინკ-ლახვაცა ვაკაბოწკე.
ანწ ქიკითხით: მუ ოკონი,
კვანწილ ლერსიშ ღობუასჷ,
დორჯგიმილი ბარჯგეფიში
ზღონდით გინოზღონდუასჷ.
წვანდიშ მოზგუმონჯუას დო
ლაბახათჷ ჭოფუასჷ,
უხუჯური ქარეფიშა
ბირცხაში მიკოსოფუასჷ?!..
მუაჩქიმით მელერსე რდჷ –
მარგალურცჷ ირქენდ ჯგირო,
მარჩქილესჷ ოჰამუდუ, –
ურჩქილედჷ შურხირილო;
სიტყვას სიტყვას ურსხუანდჷ –
მეგეთჷ დო მეწორილო,
ირო წუწელც მეწირჷნდჷ,
ვათქუანდჷ მეწყორილო.
ჩქიმდე ცქვაფა ონჯღორე რე,
(მუს მუძინანც მუნაძინა)
წყურგილცალო მეკარკალანდ
ჩხონაფილიშ წკონდა ნინა;
ჯას ბინეხო გაკარკატჷდ,
კოთაკონკის უძჷდ ბინა,
მეგიდელეს თოლც ურძღანდჷ
ტიანეფიშ ათოჯინა!
ზესკვიცალო მიაბირდჷ –
კურკანტელა ქიანასჷ,
ჩხვამა ჩხომო მონძენდ ლერსი –
მორსას გინნარშიალასჷ;
ართჲანც ქუხუტოლუანდჷ
კვირკვესჷ დო იანარცჷ,
მინდორს ვეგიდიარჷდჷ
შხვაში გინნადიარასჷ.
კანკანექჷ ქუგუბედჷ
კაჭა-კვალა მელერსუა:
ჭყორეფქ ქჷრი ქითხოზინეს,
ვეჩინესჷ ჟინოსქუა.
უკულ აკა ვაუბედჷდ
ღადალცჷ დო არგამასჷ;
თიცალ ცელი გინუვალუ,
მუ გალედჷ მაგანას?!
კუჭუხაშე ქიგნაჯინჷ
მუშ ნალჷმა – ნაგამასჷ,
წიარ ვემჲოგორუანდჷ
ინეფიში ნაგანასჷ!
მარა ბედი … ხეწყარი რე –
ვაჭიშუა ბონუასჷ!..
ჸომურც ქუდოჲრგუანცჷ დო
ვაგაცალენც ჸონუასჷ.
მუშ წონარო გილებადალ,
შხვაშის ვამიწონუანცჷ,
დღაშის აკოლანდღუნსჷ დო
ყორანც ქუმნგოჸონუანცჷ.
ართ ხეკულექ ჩხე ყალმენცჷ
რგილ თოლეფი ქიგნაწკურუ,
მუშ ქიანაშ ოშხურეშა
მაზარ ნგერეფ ქჷმაწურუ!
ჸურუ ხოლო ქუწყორუ დო
ჭკვერემც ციმბირ ქიგჲოჩხურუ,
მაკუჩხურო გილერქალჷდ –
შინელამი ცოცხალ ღურუ!..
კოჩ კოც ვენდენდ, ჩილც – ქომონჯი,
გჷმოჩანდჷ ჯიმას – ჯიმა.
თოფურც ხოლო ჯიმ ოხოლჷდ –
მაზაკვალიშ მიშნაჯიმა …
ჸუნგა – ჸვერეს გილუღუდუ
მიშნარჩქილა – მიშნაჯინა.
ღორონთქჷ ხელეფ ქიგუჭკურუ,
ჩილამურიშ მოფუნდ ჭვიმა!..
მუაჩქიმსჷთ დუსხუნესჷ
უკუჩხურეფქ – საცოდება!..
ვითოჩხორო წანერ ვარდჷ
უჩხუმესჷნ განჩინება!
ტაიგაშა გეგნახორეს,
ვემეჩესჷ რინაშ ნება.
მუნატრესჷ მუშ ნორჩალცჷ
მუშ გემოშა შურიშ ტება!..
დიაჩქიმი მონკათ ჸოფედ,
მუაჩქიმი ჭოფესჷნი …
სუმ თუთაშა დედფანიას
კოჭოფ აწუჭოფესჷნი;
– ქორთხინთია: ჩქიმ ხეწყარი
ვეგნაბათჷ სოფელცჷნი …
ოლაგეში გინულაშა
ვაკლუკუნათ თოფეფცჷნი …
ტყობას გეგნუზარებუდეს,
მუშ ძღვენამო, შურხირილო.
უკულ გეგნუხვამუდესჷ
ქომოლსქუა – პეულ-პირო:
მუმას ქოჭარაფუდავა
არკვანიშე ეშულირო;
ჯოღორც ქიგნულალუაფუდჷ
სოფელიშა გურმულირო!..
ვით წანაქჷ ქიმკისურდუ …
მითინ ველჷდ იშ დორთასჷ.
მახანეფქ ქუმაჭიშეს –
მინქ სქუასჷ, მინქ – მოთასჷ …
მუაჩქიმქჷ გამკორჩქინდჷ
მავთაართაშ მუნორთასჷ,
მანჯას ბაწარც გახვატანდჷ –
ჭყელიშ გჷნაწკუმონტასჷ!..
თოფეფქ ხონარ გეკიღესჷ –
ქიმჲახვამეს სქუას … მუმა,
კუჭუხასჷ პუხუს ონტუდ
ჩქიმ ბიძიში ნალაღუმა!
ჩხე ყებურქჷ გოღულინჷ –
გეგნირცხონჷ კუმა-თუმა;
ჯოღორ ხოლო ეშე სხაპუნდ –
მერქიფესჷ ალნაშუმა!..
ინორდ მუში ეზო-კარცჷ –
ციმბირც მითოჩუნაფილი,
უშქჷრატჷ დაჩხირიშა
ტყურათ მიშატურაფილი,
საცოდება ლერსეფიში
მაჭარალო წურაფილი.
ართი გილაქიმინუა
სანთელცალო ნდღულაფირი;
ართ წანაშა მა გებრჩქინდი,
ქეკმაჸუნუ ჯიმა-დაქჷ,
ქჷმწიკინჷ ოჯახიქჷ –
კჷნ გუთანდჷ თანაფაქჷ.
ლაწკარეფჷ დინაფილჷ რე.
დიო მითინც ვეშანწყინჷ,
ქითქუასჷ მართალქჷნი:
ქოთომიში კარკალიშა
სო იკვარკვალ მარქვალქჷნი,
ვარა, კოჩქჷ სო ერჩქინდჷ –
ჩექ, უჩა დო ჭარგაქჷნი,
ხვათახვალე ართი მიჩქჷ,
სო ეფალჷ მარგალქჷნი.
ათაქ, ბაბა, ათე განცჷ,
ათე წჷრხელჲ ლაკადასჷ,
სოდეთ ცოდებ არამხუტუ
ნდემეფც ურქენდ ლაკვატასჷ,
სოდეთ უჩა ზღვა მიაბირც
ჭალეს, თუთაშ ნახანტასჷ
დო ხასლეფი ასხარსხალჷ
გვალეფც ჯიშტით ნაწყათასჷ.
ათაქ ერჩქინდ მარგალქჷ დო
თაქ გოჭვარჷ ჭვერ ბურჭულქჷ,
ოჭკადჷრეშ ნორცხვაცალო
გელაკურცხუ თოლც ჭურჭულქჷ,
ჯაქ ბინეხი ქიმოჭყუდუ,
გეგნოჭყუდუ ჭყელ უჭყუქუ,
ზესკვის ბირა გაჭყოლიდუ
გურჭყოლირი მეღურჭულქჷ.
მარგალ კოჩი შურტიბუ რე,
ქოთ მაბირე, ქოთ მოხანდე;
მეჯინელო – ოხვამეში
კიდალაშა მიკიხანტე.
მა ვართ შოთა გოხოხლთჷ,
ვართ შექსპირი დო ვართ დანტე –
– თიშ შურ დო გურ გებჭარე დო
ქაღარდიშა გეგნობწკანტე.
უჸორც მუში ეზო-კარი –
სქვამას გინოქუჩუჩელი,
მუთ უღუნი – მუშ უფი რე,
მეტი ხვადჷ, გურ გუჩენი.
ირ კოჩიში მენძელი რე, –
მენძელობათ ვარე რძღელი,
საქორთუოშ ირ კუნთხუში
ჸოროფა ჭუნც უჩურცხელი.
სამარგალო საქორთუოშ
გორგალი რე უდჷრაკჷ,
ტყურათ ვაუძჷკონუას
ვართ გერქჷ დო ვართ ტურაქჷ!
გურ ვაუჭყოლას უდუნდელო
დღანებაქჷ დო ტყურაქჷ,
მის გუგონებ, გეხარჷნი
ჯიმაქ – ჯიმა ნაღურაქჷ?!
სამარგალო ჩხე გური რე –
ჸოროფათჷ მოწანწილი,
საქორთუოშ სქვამ ნოხისჷ
მარდიანიშ მიშაშილი,
კურცხას გოთხოზ კიდალასჷ –
ვაძირუაფ ჸუდე ხილი,
ვართ მითინქჷ გუდღანასჷ,
მუშენ აფუნ ჸუჯეფ რხვილი.
საქორთუო სქვამ ოდა რე –
ღორონთიში ნაქილიქა,
იშ კარც ირო უხაკუანც
ეშმაკიში ზაკვილ ბიგა.
ათე ოდაშ ხუალასჷ,
მით გარენი, ჯგჷრო ვარე,
ჩქჷნ ტაბაკის მუკიადიარც,
მარა შური უხე გალე,
ეჩიენი, – ვაგარჩქილე,
ვეჩიენი – თეთ ვაგჷგალე,
უჯგ ცოცხალო დინგარე დო
უნგარუო გამკინგარე!
თენერ კოჩი ჟინ ლეხი რე, –
ართი აფუ „ხი“ დო „ორე“,
დუდ დიკაკენ, იშ წამალი
დიხაშ გორგალც ვაგაგორე.
ვართ ოხვამეს იხვამე დო
ვართ შელორსათ მიშიმორე,
დოღურუნი – საფლეს გორთჷნც,
ვანთხორი და თიში მორე!
ლაწკარეფჷ დინაფილჷ რე.
სერი დღაშიშ შქართუნი რე –
მინშოთ ქექე, მინშოთ – მონკა,
ცოდათ გინოლამბირი დო
უჩა ბირცხათ აკნაკონკა.
ბრელც ქექასჷ გინაქუნსუ –
ხიოლიშა მეუდგ კოკა,
მარა ბრელცჷ კაკალცალო
მუნასქიბუ შვე სიმონკა.
მესიაკონც ვაგშაგორე
ნოტყელი დო კოჩიშ სერი.
გერ კჷრიბის გილეშურუნ,
კოც- სიზმარიშ გაკჷრ გვერი.
ბორჯის არძა ართი აფუ,
მიქურჩინუ იშ ლანქერი.
ვარყაცალო მეჭჷრხინჷნც –
დღას ვამნიდგე ონანგერი.
მითინ მენცარც ვაგაგინჷ,
სერირდ დიო დო ვარ – დღაში.
ბრელ იბკილოთ, მა ცოდაქჷ,
სიზმარ-ცხადი გეგნობჸარში,
დღაშ დუღაშე ეშებლინი,
სერიშ ჭანჷრც ქინიფხაში.
ჯგჷრო გუმახეჭერუდა,
კითხირ მოკო ჩქიმ აფხაში.
ჸევე თხასჷ გილეგორუნ –
მა ვორდეო ეთი ჭყიში?..
კჷნ ჭვენცჷ დო მერეხანცჷ,
ნოქურ ხოლო ვაბძირ თიში;
ქაცარ პუხუთ გილაპუნცუ,
ალმობიჯჷ ბიგა წყიში,
კოჩქ ჭკომუო დო ვარ – გერქჷ,
ართ მობძუნა ეში ჯიში.
ცა თოლიში ქვინჯ გოხოლჷ.
გურ ბჟა რე დო თუთა – შური
ნოტე, სოლე მიჭვარჭვალჷ
თეზმა მურიცხ ჩილამური?
დაო, სო რექ, სი ხვამელი,
ქარწყექ, დიხაქ დილამუნი,
სქან ტიანი ქუმოწისე,
ქოთქვი, მუ ძინ გილამუნი.
სი მუთუნი ვაგაფულუ –
მოხიშ მოხჷ, ხუთ ფერიშა,
ჭყორიცალო გობტენქ შურცუ
სქან ტიანიშ ჸუბერიშა!
თე დიხაშე გეშამირსხი –
ცოდათ გინოლუბერიშა,
ლაგვან მუნაჭაბალ მაფუ,
მოლა დიხაჭუბერიშა.
ვართ მა ვორექ გოღანერი –
გოხოლუქუ კოლხიშ სქუა,
დუდ მარქვალი სი რექჷ და
ვართ მა ვორექ ეკნასქუა.
ლაწკარეფჷ დინაფილჷ რე.
ნოტე, მუ რე თი მასუმა –
შურ დო გურიშ შქას სვანჯუნი,
ვართ სი მუგოსვანჯუანცჷ,
დო ვართ დუცუ უსვანჯუნი?
მუ დურუმცუ ინონდუმუ –
სერ დო დღაშით თოლ ვანჭუნი,
ვარა, თაშ მუქ ოშქურინუ,
ოჭკორიე ვამკანჭუნი?!
ვართ შურც ონდუ დო ვართ გურცუ, –
უკართე დო აკორთელი,
ვართ ცხადი რე, ვართ – სიზმარი, –
ოშქაშესჷ აკორტყელი;
ჩხანაშ ოროს მიშატყობუ –
ფულირი დო ფერერთელი,
ირ თოლიში თოლც მინი რე –
ბორჯის მიშამერეთელი …
თიშა ქიმიგორედასჷნ,
თეთ მითებუდ კოჩიშ ვალი,
ვადამონკენდ ქიანასჷ –
ანართემათ ონათალი;
გურცუ ვამუბირცხუანდუ
ჩე ბირცხა დო უჩა ჯღალი,
თინა იჸიდ დუდმანჯღვერი
დო ლანჯღირიშ მალანჯღარი.
შოთაქ ხოლო თენა იკითხ:
თე ქიანა მუქ დარსხუა?..
ქჷმიშინუ ქოთ შურწკონდა,
ქოთ მუმა დო ქოთი სქუა,
უკულ დიჭყჷ ჸოროფაში
ღორონთიშა მელერსუა,
მარა ჭარაქ გეჲოსქირუ
ჭარუათჷ შჷრილ სუა!..
სით ბრელ იხანდ თეში გეშა,
სერ დო დღაშით, ბაბა კანტი,
გვალო დუდშა გემშახოხი,
ჭე მეგებულ სით დოლანტი,
ჩინებულ დო უჩინებუ
წკვერემიშე გეშახანტი,
დახე-დახე ქიმჲოგორე,
დახე-დახე თოლ ქოწკანტი …
მარა ვართ სი მიგაგორუ
სინთეშა დო უკუმიშა;
ოჭკორიე კჷლერი რე –
უკულიში უკულიშა …
ვართ ჟი ბჟათენც, გჷმე ხოლო
გენწყვილი რე – ყურყუმიშა,
მის უჩქ, მუ ხე ინინჭენი –
თე უქვინჯე ბუყუნიშა.
წჷმე ხოლო უკული რე,
წჷმე ხოლო გოშინა რე,
ამდღარიშა ნაბურდღინა
ირფელ შინიშ მოშინა რე,
უმოღეშა უმოღეში
მოხუჯურო მოძინა რე,
ტყურათ ლერჭყვაშ ყინტუა დო
გორჩქინელიშ გორჩქინა რე.
თაშ ვარედა, თქვა ქოთქვითჷ:
მუ ჯოხო დო მურენ – თინა,
თე ქიანას ინოჸურშუ
დო ვარ გალე უძჷ ბინა?
მა ვართ შურით მიმაშურუ,
მუ ფქიმინა? – ვამიღ რჩქინა,
ფარფალიაშ ოღალ კოჩქჷ
ნამ მენცარემც მიშვარჩქილა?!..
მიჩქჷ, ბორჯის ბორჯ მობუ დო
ცას ორთვალო – ცა მუნართუ,
თოლწკურილო გილაბგორჷ,
სო ირთანცჷნ სინთეშ მართუ,
მარა იშენ ვემმაგორუ,
თოლწკურილცჷ თოლქ მუმართჷ,
სო – ფულუ დო სო – შურენცჷ,
მუ დურუმცჷ ინომართჷ?!
ვართ ეშე რე, ვართჷ – გიმე,
ტყურელი რე წჷმე ჯინა,
იშენ სო რე თე ხვამელი, –
მუშენ ვანჭუ თოლ დო ნინა?
ღორონთ, ღურუშჲ აბარწაშე
ქუმაცალი გინოჯინა,
შურო თოლო დობლანტიდა …
სახელც ვარა ქჷდიბჩინა!
ჸოროფაშა მის გაგინე,
მუ ზიმუნცჷ იშ ღონესჷ?!
ბრელ იწვალეს მენცარეფქჷ,
მარა … იშენ მიღორესჷ.
ანდანერო უჩხირკესჷ,
ოშ სახელი მიგონესჷ,
ამდღარ დღაშა ვაუჩქუნა,
ტყურათ მუ ჭა ინკორესჷ!
ვეწვალათჷ, მენცარეფი,
ვეგნირთათჷ გაძიცალო.
სოლე მურცუ ჸოროფანი …
ვაგეგინე ძათანძალო,
მუშ შარაშა მიაშქვითჷ –
ვეგჲაბინათ ყორყელც ძვალო,
ლაგვანიშ ქვინჯ მუს ალებე
ჸუმენული მაჭარცალო?!
ღორონთქ თიშენ უხუტოლუ
ართიანცჷ ძღაბ დო ბოში –
ჭარაშ მაჭარ მადგინჷდჷ,
ჭე შხვანერი უღუდ ხოში!
მა, ეგება, ფჩჷრთჷქჷდა,
(ქუმმოფორეთ ნოჸორც ნორში),
მარა, ინა ვაჩირთჷდჷ,
გოლუაფირო იშ ოროში.
ვართ ჩჷლათე: მუ მიჭარე
გურც გოფალირ ჸოროფაშა!
ვართ ოშქურუ გოლოფაშა
დო ვართ ხოლო ჭოროფაშა!
კოთაკონკის მულუანცჷ,
ქიმჲაღჷდა დუდქუ ჯაშა,
ღურუს ხოლო ვაწარინე
თე ღორონთიშ ჭყოლოფაშა!
მისჷთ დუდი ქუჸორცჷნი,
ვემკინჭანცჷ, მარებელცჷ –
ირ ჭურჭიში მაცქვაფურცუ,
დუდიშ უგუხარებელცჷ,
ფუთის ალნაფეფინასჷ,
ქარიატაშ მალებერცჷ,
ნინა – შქერიშ თოფურამცჷ –
გემუანო მანებელცჷ.
თეს თიშენი იბგანჩუქუ –
ნამარებუ ოსურ პუნცუ.
ხეშე მუთა გჷშაზადე,
ნინათ ჯა დო ქუას ნწყუნცუ,
ვართ ორტვინ ორგ, ვართ ნახვილი,
ირო ყებურც ელაჸუცუ,
ღორონთქ დოჭყუ მარებელ დო,
დუცულაფი ჩქიმი დუცუ!
მარა სკვამი ოსურიში
მინჯეს ხოლო ვაუღ სვანჯი:
ირო ახალ კაბა ოკო,
მინ – ციმუა, მინ – სარანჯი.
თოფურიში შურქ ქანთხუდა,
ბაღდადიშე ქუმურც ჭანჯი,
ხათე ფეშერ ვაჟგერთიდა,
ხომ დიჭვი დო დიდარანჯი …
მუთუნ ვაუჯგ ნდარე ოსურც –
ვეჰარამათ ზისნახეფცჷ,
ლერჭვას ვაყინტაფუანცჷ
ანძვარებულ ყაზაყეფც.
მონჭვაცალო ქათირდუანც,
ქჷგიწაფანც ბაღანეფცჷ.
ვარა მიწით ოშ ორჩხეშო
მის უჭკადუ ართი ყამა?
ვართ მუშისჷ იღანჯებუ,
(ვამენირზა, ვართ გამდღანა)
ორჩხე ხოლო უმოღე რე –
ოშ ლეკურიშ ეშნარღამა.
ქომონც ხოლო მეთხუებუ
ოსურიში მეფერაფა,
ოჯახიში აწოჸუნა,
სქუალეფიშ ხენჯღვერაფა.
მუთა ოცქვაფალ გოხოლუ
გალე-გალე გესერაფა,
ჩილიშ ხასლას კუსაფი დო
შხვაშ ოსურიშ მეკერაფა.
ჭერჭე კაბაშ მათხოზინე
კოც მონჭვათჷ მიოჩქჷ ჩილი.
გალე მეურჩხიალუაფ
მინ ორქო დო, მინ – ვარჩხილი.
სოჲშა ძიქვა გიმგოლუნი,
ვებარდღალა, ქუმარჩქილი:
ტარ – სიმინცჷთ უსკინჩანცჷ,
მარა … ქუმურც დამორჩილი!
ართშახ მათი გეგნოფჩირთი –
მოჭაჭილი კოჩიშ გეშა:
დიდ დიარას ართ ოსურქუ
გვალო ქუმკმონდღულუ ჩხეშა.
გალე ქოიჯინექია …
ქიმმოწურუ ოლაგეშა,
შქა შეფაშე გაგშაბჟიფი –
ვემკმოჯინუ მერქიფეშა!
სერ გოხოლუდ თუთარჩელა,
ქიმშვოცითჷ ნაცალასჷ,
ჩქჷ ორგიაქ მეცალესჷნ …
ღორონთქ ირკოც აცალასჷ!
იმ წანასჷ დოლო ვეიშჷ
დიხას – ჩქჷნი ნანწალასჷ.
გჷმაშინენ, ასე ხოლო
ხე დო ბირგულ ცანცალანცჷ.
ქორთხინთ, მანგას გამგონათჷნ:
ვართ მა ბჯოგუ ხათუნეფი,
ართო ქობსურებუდასჷ
თინეფიში პატჷნეფი!
მარა, ბაბა, სქვამი ცირა …
გან-განც გილნაფანდურეფი,
ჯარგვალიშა ვამლაჲცადჷ,
ვამნორდგუდა სართულეფი!
ქო, სქვამეფცჷთ გჷშეგორუ
ნაჸონა დო ჯინჯი ნწარე.
ართის ქომონჯ უჸორცჷნი,
მაჟჲა, ემერ, შხვაშ ნორცხვა რე!
ჭყიშიშ თოლი ვალარსხუდა,
ქოუჯგ, შური ვაწინწარე,
ზისნახესჷ მეჭარ, მარა,
ეშმაკიში ლახვაცა რე!..
ძღაბი გინმოძირესჷნი,
ფუჩონილირდ დამორჩილი.
მანჯეფც მერყეთ განჯარდჷ
წუწელ ორქო დო ვარჩხილი.
მეჯინელო მუთა უჭირდ,
წარ ქაფუდუ ჭე ნოჭკილი.
სუმ მურთაგას მუნოხედ დო
იშენ მოჩქჷდ ტანმორჩილი.
მარაბელი ყაყაბითჷ
გილაჩაკანდ, ოჩიცალო,
შურო ქოჸიანქიადა …
ა, დუჸია ოჩიჩალო.
დიანთილი კვარჩხ-მორძგვიშე
მორთინუანდ კონჭიცალო,
მუანთილი მიღვიზინანდ
მოტაბიკე ხოჯიცალო.
კითის ბეჭედ მუვონკალინ,
ქიმჲოკუსუ ბედმეჭვილქჷ.
ხე გინუსვინ, აშ ქამოსქჷდ
ნოხირ თუმაქ, მებეჭილქჷ.
– თაშით ძალამ ძღაბ რენია, –
ქათისქვამუ დიანთილქჷ.
ჩქიმ მაღაზაქ ქუგმაშინჷ –
ჭელც ისჷრი მიშართვილქჷ.
წორიშ წორცჷ ქავოდჷრთი
ჯგირ ცხენი დო მაყარეთჷ.
ჯაკელა დო ტულუ დარგა
კვახჩათ გეგმაბტყაბარეთჷ,
რტყილ ნორცხვასჷ ქაშვონკირით –
პიჯი გაგმიფსაქვარეთჷ.
ტაბაკიში გოხუნაშა
დიშქა აკოპყამბარეთჷ.
ორკოლქ ქათიკარკალუნი …
ქჷმწიბჭყითი გჷნძე ბირა.
დუც იფთხილანდ – მერკეთ ფშუნდი
ღურუშ ღუშა ეკნახირა.
დარანაქჷ ყამარ-ძღაბო
მუმორთომუ უჩა ცირა …
ჸუჩა მიმანჭუაფუდუ –
შურხეთ მოკოდ ალანჯირა!
ნაშქასერსჷ გაკლეპწეწით
ტაბაჩეფიშ ტყვაჟაფითჷ,
მართახიში ზღვანდალი დო
„ვოჲსა რადაშ“ რაბადითჷ;
მოჭყუდ კეხშა აწომქვაქუდ –
გოქუნილი ნაბადითჷ.
ნორჩალც მუსუთ მეფხვადინი …
აქ ვაფთქუა, მაპატითჷ.
ნაონდღერცჷ გაქშაბკურცხი –
უხანდელო შულადირქჷ.
ოსურქ შქართუნ ქაწიხუშუ, –
წარეფ აკომუნაფილქჷ …
აბარწაშა გაგმიბჩანგალ
წყურბირგულეფ წყუნაფილქჷ,
ჯიმაცალო ქალმაბიჯჷ
თხირიშ ბიგაქ, ჩუნაფილქჷ.
დიდ საჩიარ ვამღუდესჷ,
უწი: ბრელი ვამახასე,
შხვაშ ნახონა უჩა ჸვანა
საონჯღოროთ ვამათასე.
დიდუ! გინოშუმილი რდი, –
მუთა რშუ დო, მიკირთ, ასე,
მეუ დო წყარი ქელამტჷბე,
ვაგოკოდა, გეგნიბლასე!
გემწარ, მარა ვაგომირთჷ
ვართ რსქინქჷ დო ვართ ხვეწაქჷ;
კჷნე ალანჯირა მოფთხუ
მაზაკვალიშ ნაკვეცაქჷ.
კურთალარცჷ ქუმაქანჩუ
ნორჩალიშე ნაქენჩაქჷ
თოლც ნოცეცხელქ გამწომციუ,
ეშე ჸვაშა ქოსხაპ წარქჷ!
გევოლი დო უორზოლეთ
გჷმე ფუთშა გებჩი დუდი,
მაზანდარას ჩქიმ მარებელც
გეშუზალი დიდაშ მუნდი.
გჷმე მუმაჟვარჟვალუდუ,
ჸუმენულცუ, უფიშ ცუნდი,
წყურგილც ინვობირდინენი …
კვარჩხშე გინობრთუედ ქუდი.
ხუთ თუთასჷ ქალვობიჯუდჲ,
კოღოშ თიათ მალთაყვასჷ.
ჭყიშის ალვაბადალუდი,
ვემუღუდი ჸუჩა ჸვასჷ …
ჯიმადიქჷ გალმაკითხუ,
მარა მერკე თანაფასჷ:
– მოლართია … ვარჲა უწი, –
ორინჯ გერდჷ შქა ხაფასჷ.
ლანჯიშ ჯასჷ ქიმკიპონუ,
გეკოკაშჷ მონკათ შური,
– სქუას მუგახვამანქია, –
მიწუნ … სქჷრას ქიმშაბღური.
უკანკუო გეგნობყინტი
ყორყელც ათომარქვილ გური,
ჩოხუშ სქჷბუს ქუდურთანდჷ
დუვობინი, ჩილამური.
ჩილიშ მოხჷ თენა მიწუ:
ჯგჷრ ფანდური უჩქუდუა,
ბოშემც უკარკალანდჷნი
ჩუპა ხოლო ურჩქუდუა,
ნაღობერაშ დაჩხირითი,
დახე ჸუდე დუჭუდუა,
კურუამო გეგნობრაჸით, –
ჩილამურცუ ყურწუნდუა!
ოჭყუდური მუთა მუღალ,
ვართ ჸუნაფუ ობზჷთჷრი.
გეგნიქოსჷ, მარა დიო
ნდღულაფირი ვარე თჷრი …
ირო კოლოს დოჲზადჷნცჷ,
ვაგუჩიდა ჯგჷრო გური,
ღორონთქ დოჭყუ იშ ნაქურე,
ვარა, სოლე მუნონთჷრი?!
მენძელც მარდი მაშინე დო
ანწ ჸუდეშა მოლა, ჯიჯი,
სქანობურათ გოცხვანტალე
ჯაშ ადესა დო კაჭიჭი;
საოსურო გორილ მაფუ, –
მინჯე ოკო დო ქემინჯი,
სახელცჷ დო ონჯღორესჷ
ჯგუნჯგიცალო ქათაბიჯი!
ქაბლაცალო ქეკვაჸუნი
ბატაჯგუა ჯიმადისჷ.
თურქიქ ხამ ქუმმოგუკონჲ
თით ქინალჷდ ჩქიმ მარდისჷ.
შარას ჭვიმაქ ქეკმოჭიშეს, –
ქათვაჭაჭით ჩქვიმ ბარდისჷ;
ჭურია დო ნაბადა შქას
მი მოთხინდეს ნაბადისჷ!
მოგოთანეს მედანც ვორდით,
ჯიჯის ჯოღორქ ქუმაზადჷ.
ხომლა ლაკაცია, ვარა,
იცალ დაჩხჷრც მუ დარზანდჷ!
ნოსადიქ ტაბაკ მოხარგუ, –
ჯგჷრ დო სქვამი აკოზადუ,
ნახაფულა სელეგინი
ჩხე ღუმუსუ ქაშაზანთუ.
იძინანდუ ტაბაკი დო
აძინუდუ კოცჷ კოჩი.
ჯიჯიქ ორჩხეშ ხამ გელენწყუ:
– გობჩხვამბარეთია ოჩი!
– აშო ქუმკომბუნეთია, –
ხამც ხეფორჩათ წჷრჷნდ ჩოჩი …
ბეტარც ტყაბარანდესჷნი,
ქინჩის იფართხუნდუ ხოჯი.
– მუშენ გუმაცაცუდესჷნ,
გურქ ვამაჩინ ციორიშა;
მარებელიშ გორაფაშა,
ცირეფიში წიორიშა;
თოლით გჷთოზჷმუაშა,
ჩონგურიში ხიორიშა;
ჯოღორამო სხაპუაშა,
უორთვალე ხიოლიშა!
ჯიმადიქჷ გომძიცუ დო
მოჭკვაჭკვილი გამნიღ ღართი;
– ჩქიმ კამათელქ დიშირუა,
სქან რდასია ანწი ნარდი!
ფრიმულ გჷმე გეგმირცხონჷ,
ეშე ღორონც გინუგ მარდი.
სადადიოთ მობწკანტესჷ,
პაჭიჭეფით ქუმიბხართი.
ნოსადიქჷ გაგმომჭანუ:
– ზაკვილ ბედი დოჲნათია! –
ასე ტყობას ქეკმაჸუნი,
მითინც ვაგვაგონათია;
სქან ოსქვებურ შონიშ ცირა
ემერ ხე დო მოლართია,
გვეჯეშ ჸუჩა მუთა მეძჷ, –
აშო გამნიპონათია.
მეურთუ დო მიოცქვანცჷ
შონიშ ცირას, ზესნახესჷ:
– თუთა მიანატრუნია
ნანა-სქუა, იშ სახესჷ.
თით, სქანორო, ომბოლი რე,
ჰა, ბეჭედი, ქუმაგ ხესჷ …
დახე ვარა კინჩხ მიტახჷ
ულაბახე ოლაგესჷ.
– მედანიშა მიქ მიჸონუ –
გოუკვირე ნოსადისჷ, –
ლუბეცალო ტჷბუსუ დო
ნინა ჰამოთ მოზადილცჷ.
– გვეჯეშ ჩილიშ დასქუა რე,
ოხორანა ყორათისჷ;
სქან ნაოსურ ქიმშაღურუ,
მუნორძღელი ყორან თისჷ!
ოჭკჷრაფუთ მივანჭეთჷ
გვეჯეშ ჭიშკარც, ჟვერ-ჟვერითჷ,
ჯოღორამო ქაწმაზადეს,
ნუზუთუ დო ჯღერჟღელითჷ.
ნაგვალ ოჩი გეჲობუნეს, –
ჸუჯ მიდეღჷ ბერჯღელითჷ.
გვეჯე ირო შინელი რდჷ
გურით სუმარც – მერძღელი რდჷ!
გემნანჯესჷ შკა კარი დო
გეგნმოძირეს გვაშაყანი, –
გურქ ქომბირჷ ხიოლითჷ,
ქეუჸუნუ შურქუ ბანი!
შქაშ კით ვამიწყუნუაფუ
(ეს ქუვორდი მინარჩქვანი),
გვეჯე ჩხვერცჷ გჷმორღვანდეს –
ქილამი დო ბაშლაყამი!
უკულ წორო ქუდომტესჷ, –
წყორითია ართიანი.
– გვაშა-მაქჷ, ქუმუფერე
(ვართ მა ბზოჯუნდ მურზაყანი).
მეწონუ დო გომიძიცუ,
ვამცალებუ დიდი ხანი –
კჷრჷბცალო ქიფხუტოლე:
– მა აგაფა, სი – ერქვანი!..
შონურ მუთა მიჩქჷდ, მარა,
ქჷგიფშინი, „ხოჩა დინა“ …
ჭე ქარჩქილედ მარგალური –
ხვამელიში გჷნარჩქინა.
ჸოროფასჷ ართ თოლ უღუ,
ართ ჸუჯი დო ართი ნინა,
ჩქჷთ ართ ღორონც ქიმვოფუჩეთ
მუშ ოროში ათორინა.
უკულ ართი ჩხე ჯუნათჷ
დობებჭედეთ ართიანი,
ჩქჷნ ხუტოლიშ მუმაჯინე
შურც გოტენდჷ დადიანი.
გორჩქინუსუ ათქუედუ,
გურ გურც ქინვოხანტიანი,
ხიოლც ათუჸონუდითი,
ღორონთი დო მარდიანი!
ათენერო აკოფსქვითი
ჩქჷნ უღუ დო ჩქჷნი ბედი.
უღვენობას თოლქ დაწკურუ, –
ჸოროფაში მიღუდ მენდი.
მუქუთ აჲშა გინობჭყორდჷნ
ვართ ფშუდუ დო ვართ ბნარღენდი,
ართშა ქუვორდ ნაბარგა დო,
მაჟიაშა ვებაბრგედი.
ნოსადიქჷ კარ გამნანჯუ
ქუკჷნებუდ კოჭოფ ხესჷ.
ხუტოლერი ქობძირესჷნ
ხე დო დუდი ქუგომლესჷ:
– ეს ანწ ხოლო ჭიშჷთია,
თქუ დო, ქოონჯღორენდ ჭესჷ,
მარა მა მი პკითხენცია, –
თამადაქჷ მოჲგორესჷ …
ეხანჩალერ ყაზახეფქჷ
ქურქენწითჷ მაფშეს ჩაყვა;
ძოკოქ აფხაშ ოთოლარო
ოჸონალი გოწკანტ ჯაყვა,
„სისა ტურა“ მიოტუ დო
გაქთონთქილჷ თუს აყვაყვა.
ბერმუიაქ გამნიბირუ,
ალაჸურანდ ჸუნგა ყვაყვა.
ფარა კოჩიშ მოღორე რე,
მუშენინი … ვასჷნ ბრელცჷ.
ჯიმას – გოიჯოგუანცჷ,
ორტყაფუთუ გაშქვანც – გვერცჷ.
მახინც – პაპათ დონათჷნცჷ,
ილორც გაგთოხვამანც – ჭყელცჷ,
მუ ცოდა რენ … ამარ გიწინთ,
ვაუკათუა მოძინელცჷ:
ფარამ კოცჷ ლურ ვაუღუ.
ვართ უფარე გეჯან ხუცუ.
ჰარამ გური მუს არძღინე –
ირო ხუშანც დო კუჭუნცუ.
შხვაშ ქონება ქოძირჷ და
დაჩხჷრ ქალარზამუ გურცუ,
ვართ თინა უჩქ, უჸვაჲჭარეს,
ბრელ ფარასჷ მუ მოჸუნცუ!..
ართის ფარა ალაქვაჩჷნ,
თინა მაჟიასჷ ორკჷ;
უხანდელო ნაშიბ ფარა
ჯიბეს ონტუ, მითას ორგჷ.
უფარობათ დაჩხჷრი რე,
თექ ბრელც შარა აკუბორკჷ.
ფარაშ შიბას უფი ოკო,
ვეხანდიდა, ეშ ვასორგჷ.
ვართ ნახირა ფარა ირგჷ –
ხათე წყორჷნც კოჩიშ ფერც;
მახინჯ ღორონც ვაუჸორცჷ –
ტყურათ გეხართ ჯვარ კისერცჷ.
თაშ ვარდასჷნ, ჩე დღას მეჩანდ
დო ვართ ხოლო – უჩა სერცჷ.
დუც იღორენც ხეჭყელ, ვარა,
ვართ მოლას წანც, ვართ – პირსელცჷ.
ობშხაჭითას ზჷმოთიშა
ჭე გვიანო გემშვოგეგე,
დიდ კარაჩხა მემკვეწელჷდ,
მარა … ჯიბე მაფუდ ქექე.
ონასხჷრეთ მი მუს მერჩანც –
ხვეწათ ბირგულ გეგნიქერქე?!
გურ ვაგიბტახ, – მუმულ ინდურც
გამაღეთჷ ქევუქექე.
მინჯექ ფასკუნჯ რდჷკონ თეში,
ცას ქიგმაჸონ მუშ ჭუია,
– სათანაფოთ ვოგვანუანდ,
თეშ საცივც მუ უჯგუნია.
თუმან ორაგადე ვარე,
ქიჸიდ, ნეძი დუსხუნია …
ჸვაშე უფჷ გამკიბწჷლოხი,
გიბჭუჭელე ბუძგურია!..
მიკიბჯინინ … ქულა კოცჷ
ქულა ქაცარ ქიმეჸუნცუ,
ბიგას ქიმუკაკუანცჷ,
გოჭელ ღართი მუკაქუნცუ,
ოროცალო ქეკვაჸუნი –
თეშ ჸიდირი ალაბძ გურცუ,
მარა თუმანც ვადულანჭუ,
ჭურაცალო ურთანც დუცუ.
ირკოჩ ირთანც, იბურჯანცჷ,
მინც თუ მეჸუნც, მინც – ქაცარი.
ბჟაშ უფამ სელეგჷნემცჷ
დურტუაფუ სქელ ფიცარი.
კოკას ღვინი ინითანკარ,
ელაფირი ალიცალი,
ვოკვირუქჷ, მი აშარენ
თაქ ჩქიმორო გაძიცალი?!
ართიანცჷ ქიმებორკუ
ღორღონჯი დო ციცარეფი.
დადულეფცჷ შურს უბარა
ძიქვამი დო ქიცამეფი,
ძღაბეფ ქიგლახურთქინუნა
გოფშა, კჷდჷრ ტკიცალეფი,
ბოშეფ ქალაზილოკჷნა
ყანთარც ალმაძიცალეფი.
გჷშნაგორაქ გაგშეჩოლჷ,
მათ ქუორექ ჭე ჭკვერასჷ,
მინ კოტოსჷ ქუხაკუანც,
მინ – კჷრზასჷ ხეჭერანცჷ.
აურე ძოკეფ ქოღვიტანა,
ეურე – ბეტარ პეტელანცჷ,
ბრელ ჩქიმორო ქექას ქიგლურც,
ბრელი – ქიგლაქეთელანცჷ.
ვორწყედ, ვარდჷ შხვა შარა დო
თუ ქიპიდი, ნაკჷდჷრა,
შურ ძიუთ ინაქაქჷდ,
ვემკანჭუდუ ფუქურ ტურა.
ქიპიდ ოღაფლა დო კვერცხი,
ართ დუჸია – ბორკმოღულა,
გურმერყელქჷ გაგშვოტვარე,
ახავაი, ჩქიმი ღურა.
ჸუჩა ქუმოფრთ, ბაღანეფქ
ინოციეს კარაჩხასჷ,
თინეფქ ელმობირდღინესჷნ,
თინერ ცოდა თქვან მაჭყალცჷ.
ოსურქ ქიცა ქეიფორუ,
ქაწოდოხოდ აბარწასჷ,
ჯოღორქ ხოლო ვაგუხვატუ
ჩქიმ აწნარღვეფ ნახვაწასჷ.
თართალანც ოჭკადჷრე,
რკინა კუსანც ფურაფილი.
აბარწასჷ აწოხენა
ბადჷდეფი ხუმაფილი.
მიკმაშარე ოსურეფცჷ
უჯინენა მუნაფილი,
მარა მიშა აზალენა
მუნეფიში ჩუნაფილი?!
ართიქ შური გეკოკაშჷ:
– ო, მუ ოსურქჷ მუკორთუა!..
მაჟრაქ გუდღან – ვემკაჯინა,
ბაღანობას მიჸორდუა.
მასმაქ ფრიმულ გეგმეწჷრჷ, –
იშ ქომონჯი ყილო რდუა! –
შხვაშ ოსურცჷ ქიგჲოდგადგეს,
თუთას ღურუს ინკორდუა!
შქირშქინუნა ჸვანაცალო,
იშინანა ბოშალასჷ,
ჭეჭეთობა სერემცჷ დო
მაჭარობა – ხოშალასჷ,
მიქ მუ ქჷლორ იკინდუ დო
მის ენტჷნი ჭყორქ შარასჷ,
თი ბორჯ დირთინედასჷნი …
ვაზოგენა ოშ ფარასჷ!
ჸუნგაცალო მივარჩქილედ
ხჷნძირია ბადიდეფცჷ.
კაბამ გემკაქვათანდჷნი …
თიმდღერ დჷნაბადჷ რდესჷ!
მინ ონჭყანდეს ლაგვანეფცჷ,
მინ ნჭყაფილცჷ ჭაბუნდესჷ.
ჭკადჷშ ოსურქ მუნორთჷნი,
ბიგეფ ეშე სხაპუნდესჷ!
ჩე ფრიმულამც ყალმათ ჯოხოდჷ,
უკიბირეს – ვაღურია, –
არძა კაბას მიკიცხირუდ,
მუჭთ ჩიტი – ბაღჷრია.
მასმა შინელ ქუთარი რდჷ,
თიქ თქუ: – ბოშეფ, ბაღჷნია!..
ასე ჸუჯი ქუმოთხითჷ,
ყალმენ დოკას, ფაღურია.
– დიდათისჷ ძღაბ მობწონდჷ –
ართო ზჷნთხჷ, ართო წჷრდჷ,
მარა დიდა თინერ ჸუნდუ …
ნინათ ხატის გამკონწყჷნდჷ!
თიშ ჸუდესჷ თჷრც ფხვეტჷნდი,
ორთვალც კუჩხიქ ემიჩირთჷ,
ლაფარასჷ ქალეფხინკოლ,
დახე სანთელქ ქაშმოშქჷრტჷ.
ნამუშებუს ლერს ქიმებჭარ, –
გურშე ეშაყამბარელი.
ნთელ ქიანას ქიჸიდენდჷ,
თი ტყურეფი … გაფარენი.
არშიყალა, ქოიჩქჷნა,
უსხებუში გაფა რენი,
მუნონჭყაფილ ლაგვანიში
ჭაბუა დო ნჭყაფა რენი.
ქუთარიაშ წერილი
„მიკვოკჷრჷქ თხომუშ ჯასჷ,
გურ ალმართუ – ქუა ფალო,
ნოტე, სქან დუდ ქომუჩასჷ –
შურიშ გინართუაფალო.
სი წყარი დო მა – ჸუმენი, –
გურგოლაფა თუთასჷნი …
ართო მოკო მობგჷმენი –
მუთ ჸოროფას ქუთასჷნი!
ნაომბოლო ვორექ ნარდი,
დიდაშ ჩილამურით რჩხილი.
გომტჷბინე ჟინი მარდი,
ქომნორჩალე დამორჩილი.
დახე დობჭუ თქვან ოდაქჷ …
შჷრილ ჸოფედ თხირიშ წჷრხი
დო ლაფარას, მა ცოდაქჷ,
კაკალცალო ქალაბტჷრხი.
განგარდინი ტახილ მანჯეფც …
თოლქ გელმანჯჷ ხიოლითჷ.
უკულ ჸუჩა გენმოსვანჯეს –
ხარკალი დო ხიორითჷ.
მეჰამ სქანი ჩილამურქჷ,
მარა დიდაქ გჷგანჭყორჷ …
დო ჩაჩილ კოც ჭყოლირ გურქჷ უნ
წარაშო დჷმაჭყოლჷ.
თიშ უკული სქან ჸოროფა
გურც მოთანკარ გოლოფათჷ.
ხვამელ სქანი მახორობა,
მათ ემოფში ჭყოლოფათჷ!
ჯარგვალც ოდათ ევუკუნა,
მუხანტურა აბარწასჷ.
ჭყონიშ ონწეს ქუმოჲჸუნა –
კოწიაში ნაკვანწასჷ.
ანწ გამკობნწყი – ჸოროფასჷ
ჸურო მიკოზგუმონჯილი.
თი მარას რთხინქ წორობასჷ
დო ოჸია ქუმომჩინი“.
– უკულ, უკულ – უფათქუანც
ჩხე ყალმენცჷ ყალმათია.
– მუ გიწუათ, ჯიმალეფი,
ვაჸოფედჷ ჩქიმი თია …
პასუხ ჟჷრი ლაწკარი რდჷ, –
არგამა დო ქარაქია:
გეღან იფთხუებუქუ დო
ვაკოჲჩჷრთას შარაქია!..
– შურო ღორონთ ვაწანდუო,
თენერ კონწარ მორჭარუნი?!
– ხომ ქოიწით, დიამუში
მუ სამონთხეშ მონჭვა რდჷნი!
– დაღორებექ, ვაჲჩქუდუო,
ვამკოჲჸოთანდ მონჭათჷნი?!.
– მა ვარ, თქვა რეთ ღორებული:
კოჩქ ჸუჯ წუმწუმ ოკო ირხვე …
ხათე ლაფშა ქუმნვოფურინ,
შარა შურხეთ აკობწჷრხე!
დიდაშ მუნაჭარა ჸოფედ …
ძღაბ ნაბადის ქიმვოშჷხე,
უმაყარეთ მობჭყორი დო
ემერ ყებურც ეკომიხე.
– ანწ სი ქოთქვი, ვაღურია,
მუთ აღორინ ფატურია.
– ქოიჩქჷნა, მათ მოხუჯუ
ლერსუა დო ფანდურია.
დადიშ ფაცხას გინიბძირე,
ძამ ძღაბი რდჷ, ხანტურია.
ნაჩილ ვორდინ … უჩქუდ,
მარა ვეკოლაფუ სანდურია.
– ქომიჩქ, მარა … ასეთ მიკვე –
მუთ გაჸუნუნ ოსურამცჷ?!
– ქოიჩქჷნა, რგებულ მელა
ირო ქიშინც ოშუალცჷ.
უწი: ფატუ, მოლმაჸუნი,
ვემკვანჭუქუ ოშუმალცჷ.
ვაჯერდ, მარა მირჩქილედჷ,
მათ უთუხუნდ … ოშუმალცჷ.
მებჭარ: ,ფატუ, გურ მაწჷრუ
სქანი ჸოროფაში გეშა,
ჯოჯოხეთი მუმელ, მარა
სი გოიტე სამონთხეშა.
უშქურცალო გორფუჩონჷ –
გვალო ქაშაჲხიჭა ხეშა,
ღურადღაშა ვაგორთჷრა
გჷშნაგორა ზესნახეშა?“
დუდშათ იფცქვანდ, არგამათჷ:
„ბოშ გოხოლუქ კაკალამი!
სით მურიცხიშ ძია რექჷ –
გურშა გიოკაკალარი!
მუკაწილარ ტატალი რექჷ –
ართო ქუნცამ-კაკლარამი.
სო მიგალე შხვა ცირეფი –
განო გილმაკარკალარი!“
– ვამპასუხუ … კჷნ ქიმებჭარ:
„ჩქიმი ფატუ, მაფალუ,
ქოიჩქ, ჩილი ჩეფრთხინე დო
სქან მეტ მუთა მაპალუ.
ჩქჷნ ჸოროფათ განწარებულქ
დახე ქიგმოფაფალუ!
მოლმაჸუნი, ვარა, ჭყელქჷ,
ირფელ მიდაქვაქვალუ!..“
ათექ ოკო ჭკჷრჷკონი …
ცოდაქ დაჩხრ ქუდომკუმუ
დო თიშ უკულ ვემებრკებუ
ლებია დო მარკვა ღუმუ.
მოთალეფით მოჭაჭილცჷ
წკონდა წყარი ვამიშუმუ.
შხვეფშა ვალმანჯირუ, მარა
მუქუთ ხესჷ ქაშმოხუმუ …
ყალმათიას ქიგნაჯინეს,
უნძესჷ დო უჩილესჷ, –
სით ქოთქვია მუდგაინი
ღურელ გეგნაფუჩინესჷ.
ბრელი ვადუნძალებუნა, –
გურიშჭუა ქუჩინესჷ …
ყალმენც ქუმულანძგუეს დო
ნწარას გეგნოპურჭყინესჷ.
ყალმაქ ქილეფ ქალენწყუ დო
შორც, ცადალუს დალუ თოლი:
– მოჯინელო მუთა მიჭირც,
ვართ გურ მიღუ გვალო ღოლი.
ნანჯარ ვორექ, ქოიჩქჷნა,
თურქიშ ტყვიათ თექ დიბჭყოლი;
ნოტე გეშაბლაფუდუკო
მა, ბედნკირილც, შური-ჭყორი!
– აბა, აბა! – განჭყორესჷ,
გუდღანესჷ ბედიშ ნდღანი,
ხოლო ოჭიშუანქია …
ვალაგიდა, ორჩხეს, ხამი!
დეკვირია ლებიასჷ
მუჭო ურჩჷნ მუშ ხერხალი.
მოლა, ჭურა გამნანჭყი დო
სამოჭყუდო გეგნიხვამი!..
გედირთჷ დო ქაწაჸუნუ
ხებიგამი გადარეფცჷ!
მეულა დო მიძიცანა,
აპეჯენა მახანეფცჷ …
ოხვამური ქანჭყესჷ დო
რჩჷნ ოჩაგათ ქახვამესჷ,
მარებელქჷ მუშით ქადირთ
ოსურსქუას – შქახანერც.
ისჷთ ბრელი ვაუვარებუ,
ნაქომონჯჷ ქორდუ, მარა …
ორტყაფ ქჷგიწიაპუ დო
შურო ვემიხუნუ ქვარა.
ნოსას ბეჭედ გაგწოთხუ დო
მარებელცჷ გაგწესხ ფარა,
სენცჷ ქური გიაშქჷნი …
დიხაქ დინწალ, დახევარა!
ზუკოლია
კოც მუ მოძჷნ, ქუჩქუდასჷნ,
გაგწუღანდჷ ღურუს დუცუ,
ვართ შხვას ჸვილჷნდ, უჸვაჲჭარე,
გინჯირუდუ მარძგვან ხუცუ,
იბირდჷ დო იხაფაჩჷდ,
ცაშა ქექას გუტენდ შურცუ,
მარა … ირფელ ფულირი რე,
ცოდაშ ჩუან თეშენ ფუნცუ.
ვართ მა მიჩქჷ, მუ მელჷნი,
ტყურათ ფჩხირკა ჩხე ტუტასჷ,
ვარა მერჩხათ ორაგადეს
ვაბობრდიშანდ მთელ თუთასჷ.
ღორონთქ დაფარ, ზღვას ხინჯი დო
ცას ეშე ტკვა მებუდასჷ,
ვარა მურიცხ ბერწულიათ
მერთომებუდ ხეკუნტასჷ.
კოც ღორონთი ვაწანცჷდა …
თის სოთინი ვაგთახვამე,
უტუ ჯარცჷ ქიმშარდასჷნ,
იჸუაფუ იშენ ხვალე,
მუშ გემოშა ვემჲაკუსე,
ვაბირე დო ვემჲახვალე,
ბრელ გილაბგორ, მარა დუდიშ
უჯგუშ ვაბძირ შხვა ოხვამე.
კინ მა ვორექ ჩქიმ დუდიში
ოხვამე დო ოწანაფე,
გურ ზარი რე – უშულადჷ,
შურ – სანთელი ოთანაფე,
ათე გურ დო შური შქასჷ
იჸუაფუ ოჩხანაფე,
მარა დღაშა ვემმაგორუ,
ვამობაღჷ ოჭყანაფე.
ღორონთქ დოჭყუ თი უშქური,
ევაქ კიბირ გიაშქუნი,
დო მუშ ჸვანაშ ოთასუშა
ბორო ადამ მიაშქუნი.
თიშ უკული ქიანასჷ
ვართ ლურ უღუ დო ვართ შქუნი,
ცოდაქ მარდის გინულუ დო
დოჭარგალუ გერქჷ შხური.
ცას მუნაფა მუს ომონკუ,
დიხას ცოდა ომონკჷნი!
ღორონთ ვარა მუშენ ვარწყე
ჩე უჩაქჷ დობორკჷნი?!
მუ სანთელი ეიალე
ჭყალას ჭყალა მოკონკჷნი …
ლაწკარეფ დინაფილჷ რე.
თონწყუ
მუ გეჩიათ გურქ ქალმაჭუ,
ვეთხუებუდ ჭარასჷნი,
მოკოდ კჷნე დირთჷკო დო
ქიგმონწყუკო შარასჷნი;
მარგალურო მუ ბჭარიკონ,
ქომიწუკო მალასჷნი,
მარა ძახინ ვაგამგონუ,
ნაქურექჷ მალასჷნი.
ეშე ჯინა მომივარჷ,
შურანთხელო ქაწომჭოფუ,
ჸუჩა მიდმოჩანგალუ დო
კარ კჷლეთჷ გემნოსოფუ,
ჩქიმ ნაჭარა – ჩე დო უჩა
მოხუშუ დო აკოსოფუ:
– ღორონთქ თაში ისხუნუა …
თოლშე ჩილამურქუ ქოფუ.
– ღორონთ მუ შქასჷ რე-მაქჷ?
მორდებულო ქუგუბედი.
მიწუ, – ვართ მა მიჩქჷნია,
მუშენ თირუნ სქანი ბედი,
– მარგალურო ჭარასია …
ვარა მა მუს იბნარღენდი?!
ხეშა ფათქა ქაშამცუნუ,
უოღალეთ აკიფხენდი.
თეშ ქამოტუ მარგალურცჷ,
მუჭოთ უღუს უხენდ ხოჯი,
თეშენი რე ორაგადექ
ვადმანწყუ დო აკიბობრჯი.
ი ფათქაქჷ მემიდინჷ, –
ირ დღას ახალც მებგორ კოჩი,
სუა გჷშატჷტონილი
გილაღიანც ჩქიმ ღორღონჯი.
– ღორონთ თიშენ რე მაღალი,
დაბალ ამაღალასჷნი,
კოჩ სანთელით ვაღორასჷ,
შარა გოუჭვარასჷნი,
ღურუს თია ვემდუღასჷ,
ურწუმ ვაგახარასჷნი,
ირკოც იშო მეჩასჷ დო
აშო ვადაღალასჷნი.
– მა ეზჷმა ვამარჩქილე,
მარა ღორონთ ირო ბწანდჷ, –
ფთქვი დო პირჯვარ გეგნიბწერი,
ჭარა ჰამას იძიცანდჷ.
– თაშ ქორედა, დომხვამუქუ, –
თქუ დო, კჷდჷრ ქუმმოწვანდჷ,
შურც ტორონჯიქ ქიმჲოღუღინ,
გურც თანაფაქ გომითანდჷ.
– ანწ სქან დუცუ სი ქემინჯი,
მა ვაგორგჷქ ჸოროფილო,
ვართ ღვინო დო ვართი წყარო,
ვართ ოშურეთ – ოროთ რთვილო,
თოლწკურილო ქინმოჯინუ,
გეკოკუსუ გურმეჭვილო:
– ჩქიმ ზოთონცჷ მი გაშქვანცჷ,
უსქანეთჷ დამორჩილო?!.
თენა ქოთქუ დო გჷმილუ,
ომონკჷდჷ ძელ დო ძვალი,
ჭახანც ჯოღორ ქეკალალუდ
ქეკანქველჷდ მაზაკვალი.
ართით ქუმოხიოლუდუ –
ვამნობძჷდჷნ ჭარაშ ვალი,
მარა იშენ მომონკჷდჷ
მა შური დო, ცას – ორთვალი.
– „მარგალურო ჭარასია!“ –
ალმარჩქილედ კარაკანო;
ვამთქუალუ, დიდანინა
ვარჩქილენა განი-განო;
მა ქორთულო ბძღაბულანდი, –
ჭარაშ გეშა, ხანი-ხანო,
ანწი მურე მოხვარჷნი –
გოსქჷლადირც შქა-აკანო?!
ლაწკარეფ დინაფილჷ რე.
