ჩხოროწყუს ელექტრონული ქსელი
  • Georgian
    • English (English)
    • Русский (Russian)

Forgot your password?Register here

Login here
  • მობილური აპლიკაცია
  • სიახლეები
  • ბლოგები
    • My city Chkhorotsku წარმოგიდგენთ რუბრიკას “ბლიც-ინტერვიუები”
    • Chkhorotsku from above
    • ავიაციის კუთხე
    • ანსამბლი “მარდუქი”
    • დათო ბებიას ხელოვნება
    • იაგო ქებურიას გვერდი
    • ლაშას ბლოგი
    • მასქურის ბლოგი
  • ადმინისტრაციული ერთეულები
    • ქალაქი ჩხოროწყუ
      • გარახა
      • ქალაქ ჩხოროწყუს FB
    • სოფელი ლესიჭინე
      • სოფელ ლესიჭინეს FB
    • კურორტი მუხური
      • მთიანი ჩხოროწყუ
      • კურორტ მუხურის FB
      • მუხურის ციფრული არქივი
    • სოფელი თაია
      • სოფელ თაიას FB
      • სოფელ თაიას ციფრული არქივი
    • სოფელი კირცხი
      • სოფელი სარაქონი
        • სოფელ სარაქონის FB
      • სოფელ კირცხის FB
    • სოფელი ახუთი
      • სოფელ ახუთის FB
    • სოფელი ხაბუმე
      • სოფელ ხაბუმეს FB
    • სოფელი ლეწურწუმე
      • სოფელ ლეწურწუმეს FB
    • სოფელი ჭოღა
      • სოფელ ჭოღას FB
    • სოფელი ნაფიჩხოვო
      • სოფელ ნაფიჩხოვოს FB
    • სოფელი ქვედა ჩხოროწყუ
      • სოფელ ქვედა ჩხოროწყუს FB
    • სოფელი ზუმი
      • სოფელ ზუმის FB
    • სოფელი ნაკიანი
      • სოფელ ნაკიანის FB
  • მუნიციპალეტეტი
    • ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის მერი
    • ჩხოროწყუს მერიის სტრუქტურა
    • ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის საკრებულო
    • მოსახლეობა
    • ჩხოროწყუს ბუნება
      • მთიანი ჩხოროწყუ
      • მღვიმეები
      • ტბები
      • მდინარეები
        • საბანაო ადგილები
    • ტოპონიმიკა
    • მუზეუმები და ისტორიული მნიშვნელობის სივრცეები
    • მუნიციპალიტეტისთვის დაქვემდებარებული იურიდიული პირები
    • უწყებების წარმომადგელობები და ფილიალები
    • განათლება
      • სკოლები
      • საბავშვო ბაღები ჩხოროწყუში და ა(ა)იპ “ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის სკოლამდელი სააღმზრდელო დაწესებულება”
      • კულტურა
        • ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა
        • კულტურა და შემოქმედება
    • სასტუმროები
    • კერძო დაწესებულებები და ორგანიზაციები
    • პარტიული ორგანიზაციები
    • სპორტი
  • კულტურა და შემოქმედება
    • ფოლკლორი
    • ლაშა გახარიას პოეზია
    • აპოლონ ადონიას შემოქმედება
    • ანსამბლი “მარდუქი”
  • ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა
    • ეკლესიები და მონასტრები ტურიზმი ჩხოროწყუს ბუნება მდინარეები საბანაო ადგილები მთიანი ჩხოროწყუ მღვიმეები ტბები ქანდაკება, სკულპტურა ყველა
      ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა

      მოიდანახეს ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესია

      July 11, 2020

      ეკლესიები და მონასტრები

      ლეგახარეს ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესია

      June 15, 2020

      ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა

      სოფელ კირცხის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარი

      June 14, 2020

      ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა

      სანაროუშვილო, სოფელი ახუთი. ეკლესიის ფრაგმენტები

      May 10, 2020

      ეკლესიები და მონასტრები

      ლეახალეს წმინდა გიორგის ეკლესია ნაკიანში

      March 13, 2020

      ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა

      მუხურის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესია(საჩიქოვანო)

      March 13, 2020

      ტურიზმი

      ციმბირული ლარიქსი სოფელ ლესიჭინეში

      April 2, 2021

      ტურიზმი

      მუხურის სიმბოლო – გიგანტური ჭადრის ხე

      November 10, 2020

      ტურიზმი

      იგორ ფიჩხაია მუხურის მღვიმის შესახებ ინფორმაციას და სურათს…

      September 23, 2020

      ტურიზმი

      ვისაც ტობავარჩხილი არ უნახავს

      June 10, 2020

      ტურიზმი

      გარახა, რომელსაც ჩვენ ჯერ კარგად არ ვიცნობთ

      May 31, 2020

      ტურიზმი

      დადიანების წყარო ( წყურგილი)

      January 14, 2020

      ჩხოროწყუს ბუნება

      ციმბირული ლარიქსი სოფელ ლესიჭინეში

      April 2, 2021

      ჩხოროწყუს ბუნება

      მუხურის სიმბოლო – გიგანტური ჭადრის ხე

      November 10, 2020

      ჩხოროწყუს ბუნება

      იგორ ფიჩხაია მუხურის მღვიმის შესახებ ინფორმაციას და სურათს…

      September 23, 2020

      ჩხოროწყუს ბუნება

      დადიანების წყარო ( წყურგილი)

      January 14, 2020

      ჩხოროწყუს ბუნება

      დიდღალიშ ტობა

      November 4, 2019

      ჩხოროწყუს ბუნება

      კალალიშ (კოლიაშიშ) ტობა- ლურჯგულიანი ბუნება

      November 4, 2019

      მდინარეები

      ხაბუმის ( ჯუმითის) სკვერი

      October 30, 2019

      მდინარეები

      მდინარე ხურუ და ხეობა ( თაკო დარსალიას სურათები

      August 30, 2019

      მდინარეები

      მდინარე ხობწყარის სახელწოდების მოკლე ისტორიული ანალიზი და მისი…

      December 6, 2018

      მდინარეები

      ოგვარგვალე (თაია) და მდინარე შიშა

      January 12, 2018

      მდინარეები

      სოფელი ჭოღა,ოფუცხოლე

      December 5, 2017

      საბანაო ადგილები

      ხაბუმის ( ჯუმითის) სკვერი

      October 30, 2019

      საბანაო ადგილები

      მდინარე ხურუ და ხეობა ( თაკო დარსალიას სურათები

      August 30, 2019

      საბანაო ადგილები

      ოგვარგვალე (თაია) და მდინარე შიშა

      January 12, 2018

      საბანაო ადგილები

      სოფელი ჭოღა,ოფუცხოლე

      December 5, 2017

      მთიანი ჩხოროწყუ

      კალალიშ (კოლიაშიშ) ტობა- ლურჯგულიანი ბუნება

      November 4, 2019

      მთიანი ჩხოროწყუ

      წაქაწყარიშ ტობა

      November 4, 2019

      მთიანი ჩხოროწყუ

      შურუბუმუ, მდინარე დეიძახი და უნიკალური მღვიმე

      October 17, 2019

      მთიანი ჩხოროწყუ

      მოლაშქრეთა კლუბი “შარაშია”

      May 11, 2018

      მთიანი ჩხოროწყუ

      ტობა ტური გთავაზობთ

      April 11, 2018

      მთიანი ჩხოროწყუ

      მღვიმეების უცნაური სამყარო

      May 28, 2013

      მღვიმეები

      იგორ ფიჩხაია მუხურის მღვიმის შესახებ ინფორმაციას და სურათს…

      September 23, 2020

      მღვიმეები

      შურუბუმუ, მდინარე დეიძახი და უნიკალური მღვიმე

      October 17, 2019

      მღვიმეები

      ყალიჩონას მღვიმე

      August 17, 2019

      მღვიმეები

      სავეკუოს მღვიმე ( სოფელი ახუთი)

      August 17, 2019

      მღვიმეები

      ზესნახეს მღვიმე

      December 18, 2017

      მღვიმეები

      ნაკიანი-გარახას მღვიმე

      December 18, 2017

      ტბები

      დიდღალიშ ტობა

      November 4, 2019

      ტბები

      კალალიშ (კოლიაშიშ) ტობა- ლურჯგულიანი ბუნება

      November 4, 2019

      ტბები

      წაქაწყარიშ ტობა

      November 4, 2019

      ტბები

      გელა საჯაიას ფოტოები ტობავარჩხილიდან

      September 1, 2019

      ტბები

      სად არის ტობავარჩხილის ტბა ?

      November 8, 2013

      ტბები

      ტობავარჩხილი

      March 19, 2011

      ქანდაკება, სკულპტურა

      “ობელისკი”

      February 2, 2021

      ქანდაკება, სკულპტურა

      ჩხოროწყუში მდებარე წმინდა გიორგის ქანდაკების შესახებ აქამდე უცნობი…

      February 4, 2018

      ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა

      ციმბირული ლარიქსი სოფელ ლესიჭინეში

      April 2, 2021

      ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა

      ვლოგების სერია “ჩხოროწყუს სოფლები”

      March 24, 2021

      ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა

      ოსინდალეს კომპლექსის ზედა ტერასა

      March 1, 2021

      ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა

      “ობელისკი”

      February 2, 2021

      ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა

      უკეთესად გავიცნოთ სოფელი ხაბუმე

      January 29, 2021

      ბუნებრივი და კულტურული მემკვიდრეობა

      გავიცნოთ ისტორიული სოფელი ახუთი

      November 15, 2020

    • ეკლესიები და მონასტრები
    • ციხეები
  • ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის ციფრული არქივი
    • აღმოაჩინე ადგილები ნაშრომები სოფელ თაიას ციფრული არქივი სოფელ ხაბუმეს ციფრული არქივი ჩხოროწყუს ძველი ისტორიები ციფრული ფოტომასალა მუხურის ციფრული არქივი ყველა
      აღმოაჩინე ადგილები

      გარახა, რომელსაც ჩვენ ჯერ კარგად არ ვიცნობთ

      May 31, 2020

      აღმოაჩინე ადგილები

      მუხურელი ლუკა თოლორდავა თავისი სოფლის წარსულს და თანამედროვეობას…

      May 6, 2020

      აღმოაჩინე ადგილები

      ვალერიან ახალაია გვარების ძირი ხატებისა და ტრადიციული დღესასწაულების…

      March 15, 2020

      ადმინისტრაციული ერთეულები

      ჯუმითის წმინდა გიორგის ეკლესიის ადგილი დღეს

      February 28, 2020

      აღმოაჩინე ადგილები

      დადიანების წყარო ( წყურგილი)

      January 14, 2020

      ნაშრომები

      პედაგოგ ლეო ცირამუას ციფრული არქივი

      February 11, 2021

      ნაშრომები

      ნუგზარ ჟვანია “ხაბუმელები მეორე მსოფლიო ომში”

      January 31, 2021

      ნაშრომები

      მეორე მსოფლიო ომის მონაწილეები (ნუგზარ ჟვანიას ხელნაწერი წიგნიდან)

      November 18, 2020

      ნაშრომები

      სოფელ ხაბუმის ისტორიიდან. ჯუმითი და მოიდანახე

      August 25, 2020

      ნაშრომები

      ვისაც ტობავარჩხილი არ უნახავს

      June 10, 2020

      ნაშრომები

      ტირილი და ქორწილი ჩვენში . გაზეთი “ცნობის ფურცელი”…

      May 8, 2020

      სოფელ თაიას ციფრული არქივი

      შეხვედრები სოფელ თაიაში

      March 1, 2021

      სოფელ თაიას ციფრული არქივი

      ოსინდალეს კომპლექსის ზედა ტერასა

      March 1, 2021

      სოფელ თაიას ციფრული არქივი

      ოცინდალის უძველესი ტაძრის შესასვლელი და ძელი

      November 11, 2020

      სოფელ თაიას ციფრული არქივი

      სამსონ თოდუა – ღირსეული სასულიერო პირის გაცოცხლებული ისტორია

      December 18, 2019

      სოფელ თაიას ციფრული არქივი

      სამსონ თოდუას ცნობა “ოცინდალეს მონასტრის შესახებ

      December 12, 2019

      სოფელ თაიას ციფრული არქივი

      უნიკალური ფოტოსურათები, რომელიც 1905 წლის თაიასა და მუხურს…

      September 4, 2019

      სოფელ ხაბუმეს ციფრული არქივი

      ფოტოსურათები ხაბუმელების ოჯახიდან

      February 20, 2021

      სოფელ ხაბუმეს ციფრული არქივი

      ხაბუმის სკოლის ციფრული არქივი ( მესამე ნაწილი)

      February 18, 2021

      სოფელ ხაბუმეს ციფრული არქივი

      ბორჯომის პედაგოგიურ კურსებზე

      February 18, 2021

      სოფელ ხაბუმეს ციფრული არქივი

      სურათები ნაზი ახალაიას ოჯახიდან

      February 18, 2021

      სოფელ ხაბუმეს ციფრული არქივი

      ხაბუმის სკოლის ფოტოარქივი ( გაგრძელება)

      February 18, 2021

      სოფელ ხაბუმეს ციფრული არქივი

      საბჭოთა პერიოდის შენობები ჩხოროწყუს რაიონის სოფელ ხაბუმეში

      February 15, 2021

      ჩხოროწყუს ძველი ისტორიები

      კოსტას და პელაგიას ოჯახის ამბავი

      April 3, 2021

      ჩხოროწყუს ძველი ისტორიები

      ჩხოროწყუ 1962 წელი

      February 5, 2021

      ჩხოროწყუს ძველი ისტორიები

      ჩხოროწყუ 1971 წელს

      January 22, 2021

      ჩხოროწყუს ძველი ისტორიები

      ფოტოებზე აღბეჭდილი ხალხური შემოქმედება ჩხოროწყუში

      November 17, 2020

      ჩხოროწყუს ძველი ისტორიები

      სიმონ თოლორდავა- წითელი ტერორისტის ამბავი

      February 2, 2020

      ჩხოროწყუს ძველი ისტორიები

      ლაკადის ბუნტი ლეწურწუმეში

      February 2, 2020

      ციფრული ფოტომასალა

      ოსინდალეს კომპლექსის ზედა ტერასა

      March 1, 2021

      ციფრული ფოტომასალა

      1 მაისის დემონსტრაცია ჩხოროწყუში. 1982 წელი

      March 1, 2021

      ციფრული ფოტომასალა

      აღლუმი 1980 წელი

      February 22, 2021

      ციფრული ფოტომასალა

      ფოტოსურათები ხაბუმელების ოჯახიდან

      February 20, 2021

      ციფრული ფოტომასალა

      ხაბუმის სკოლის ციფრული არქივი ( მესამე ნაწილი)

      February 18, 2021

      ციფრული ფოტომასალა

      ბორჯომის პედაგოგიურ კურსებზე

      February 18, 2021

      მუხურის ციფრული არქივი

      მუხური და ლუგელას ხეობა წლების წინ

      November 11, 2020

      მუხურის ციფრული არქივი

      მუხურის საშუალო სკოლის ისტორიიდან

      November 10, 2020

      მუხურის ციფრული არქივი

      რესტორანი “ნაცხა”მუხურში

      November 10, 2020

      მუხურის ციფრული არქივი

      მუხური და მუხურელები

      November 11, 2020

      მუხურის ციფრული არქივი

      მუხური და მუხურელები მეორე ნაწილი

      November 12, 2020

      მუხურის ციფრული არქივი

      ობელისკი მუხურის ცენტრში

      November 11, 2020

      ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის ციფრული არქივი

      კოსტას და პელაგიას ოჯახის ამბავი

      April 3, 2021

      ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის ციფრული არქივი

      სურათები ლეწურწუმედან. მოგვაწოდა ირმა ესართიამ

      April 2, 2021

      ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის ციფრული არქივი

      იური სიჭინავა – ლესიჭინელი, რომელიც თბილისის “დინამოს” ძირითად…

      March 30, 2021

      ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის ციფრული არქივი

      ჩხოროწყუ ოკუპაციის წინააღმდეგ (2008 წელი)

      March 29, 2021

      ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის ციფრული არქივი

      ლესიჭინე 1938 წელს

      March 17, 2021

      ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის ციფრული არქივი

      შეხვედრები სოფელ თაიაში

      March 1, 2021

    • ჩხოროწყუს ძველი ისტორიები
    • ციფრული ფოტომასალა
      • მუხურის ციფრული არქივი
      • სოფელ თაიას ციფრული არქივი
      • სოფელ ხაბუმეს ციფრული არქივი
    • აღმოაჩინე ადგილები
  • ჩხოროწყუს ისტორიული მუზეუმი
  • ადამიანები ჩხოროწყუდან
    • ახალი თაობა
    • ძველი ჩხოროწყუელები
  • განცხადებები
  • რეკლამა, დონაცია, ტექნიკური და ფინანსური მხარდაჭერა
პროექტები ხორციელდება ააიპ "საქართველოს რეგიონების სამოქალაქო სივრცის" ეგიდით. ჩვენი არასამთავრობო ორგანიზაცია დამოუკიდებელია და მოქმედებს საქართველოს კანონმდებლობით, მედიის თავისუფლების პრინციპებით
ამბები ჩხოროწყუში
საღმრთო ლიტურგია ოსინდალეში
აფხაზეთის N10 საჯარო სკოლის ეკო-აგრო კლუბის საჩითილე სათბურში...
ოცინდალეს ეკლესიის ეზოში ნერგები დაირგო
საავტომობილო გზის რეაბილიტაციის მეორე ეტაპი მუხურში
სოფელ ლეწურწუმეში სასმელი წყლის სისტემის მოწყობა მიმდინარეობს
მოძრაობა “შეცვალე”ს წევრმა ოთო შენგელიამ მეორე ჭოღის საჯარო...
ჩხოროწყუში კოვიდინფიცირებულთა რაოდენობის ზრდა შეინიშნება
გრძელდება ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტში საგზაო ინფრასტრუქტურის მოწყობა
ხაბუმეს თემის N1 საჯარო სკოლა ევროპის საბჭოს დემოკრატიული...
შეხვედრა ჩემპიონებთან
გარახაჩხოროწყუს ისტორიული მუზეუმიჩხოროწყუს ძველი ისტორიებიციხეები

გარახის ( ნაჯაგუს) ჯიხები, როგორც თავდაცვითი ნაგებობები

ავტორი chkhorotskuge January 12, 2020
ავტორი chkhorotskuge January 12, 2020

This post is also available in: English (English) Русский (Russian)

წინაპართა მიერ შექმნილმა უამრავმა ქრისტიანულმა ისტორიულმა ძეგლმა გაუძლო დროს და ჩვენამდე მოაღწია. მათი უმრავლესობა შესწავლილია მეცნიერთა მიერ, მაგრამ რიგი ძეგლებისა უყურადღებოდაა მიტოვებული ან ბოლომდე შესწავლილი არაა.

ასეთთა რიგს განეკუთვნება ჩხოროწყუში მდებარე გარახას იგივე ნაჯაგუს და ხომაკირდეს ჯიხები.

ჩვენს ქვეყანას  მტერი ყოველთვის ჰყავდა. მრავალრიცხოვანი მტრის მოგერიებაზე არანაკლებ ძნელი თარეშული თავდასხმები იყო, რამაც თავდაცვითი ნაგებობების აუცილებლობა განაპირობა.

თავდაცვითი საშუალებები მეტნაკლებად ყოველთვის არსებობდა. მაშინაც , როცა ადამიანი ქვის  ხანაში ცხოვრობდა. ჩვენს მუზეუმში ინახება ქვის ხანის საბრძოლო იარაღები. ასეთი და მსგავსი იარაღებით ადამიანმა მტაცებელი ცხოველები გამოქვაბულიდან გამოდევნა და თვითონ შესახლდა მასში. გამოქვაბულში თბილადაც იყო და უფრო დაცულიც, რადგანაც თავდასხმების  მოგერიება ერთი მხრიდან უხდებოდა.

ხედი გარახიდან

გავიდა დრო. ადამიანმა დატოვა გამოქვაბული. მან თვითონ ააშენა უფრო მოსახერხებელი საცხოვრებელი. საჭიროებამაც უფრო სხვაგვარი  თავდაცვითი საშუალებები მოითხოვა. ადამიანი გორაზე მაღალ ადგილზე დასახლდა. ისწავლა ლითონის გამოდნობა. ქვა ჯერ ბრინჯაომ შეცვალა, შემდეგ რკინამ. ბრინჯაოს იარაღი – ქვის იარაღთან , ხოლო რკინისა ბრინჯაოსთან შედარებით  უფრო საიმედო და მოსახერხებელი იყო, მაგრამ მარტო იარაღი და ვაჟკაცობა არ კმაროდა. ზოგჯერ მოულოდნელი თავდასხმების  დროს საჭირო იყო თავშესაფარი ნაგებობა.

თავდაპირველად ეს ნაგებობები პრიმიტიული იყო სახელმწიფოებრიობის ჩამოყალიბების შემდეგ ჩნდება ციხე- ქალაქები კოშკებითა და გალავნებით, რომელთა საშუალებით იქმნება თავდაცვის ერთიანი სისტემა, როდესაც ქვეყნის რომელიმე მხრიდან მტერი გამოჩნდებოდა, მეციხოვნეები ცეცხლის დანთებით აგებინებდნენ ერთმანეთს მტრის შემოსევის შესახებ. ე.ი ეს იყო ნიშანი მოახლოებული საფრთხისა. ამ სისტემის სწორად მუშაობის დროს ქვეყანა მტერს დარაზმული ხვდებოდა. თუ ეს ჯაჭვი მოშლილი იყო, მტერიც შეუმჩნევლად ესხმოდა თავს ამა თუ იმ კუთხის, მსგავსი ნაგებობა იყო  გარახის და ხომაკირდეს ჯიხებიც.

გარახის თავდაცვითი სისტემა სამი კოშკისგან შედგებოდა. ერთ-ერთი კოშკი ამჟამად დანგრეულია. ადგილობრივი მცხოვრებლის დათუშა ქვარცხავას გადმოცემით  ქვით გადახურული კოშკის სიმაღლე სამხრეთიდან ხუთი, ხოლო ჩრდილოეთიდან, მთის დაქანების გამო, ნახევარი მეტრი ყოფილა, რმელსაც როგორც ჩანს დილეგადაც იყენებდნენ, რასაც ამტკიცებს აქ ნაპოვნი დასასჯელი ქვა-ხუნდი, რომელ;იც  ჩვენს მუზეუმში ინახება.

ზედა ჯიხა ქვედასგან 250 მეტრითაა დაშორებული. ნაგებია ხობისწყლის რიყის ქვებითა და ადგილობრივი კონგლომერატებით. ზედა კოშკი მაღალზეა აშენებული. მშენებლებს მიწის სიმაღლე საგანგებოდ აუწევიათ და  დაუტკეპნიათ. ეს კოშკი სათვალთვალო დანიშნულების უნდა ყოფილიყო. იქიდან კარგად მოჩანს კირცხის „უთუთის ფერდობი“ ახუთისა  და ლეწურწუმის  მთები. კოშკი კვადრატული ფორმისაა 7.3 X7.3მ. სიმაღლე 8.0 მეტრი  კედლის სისქე 150 სმ. სამხრეთის მხრიდან, სამი მეტრის სიმაღლეზე კოშკს დატანებული აქვს ერთნახევარი მეტრი დიამეტრის შესასვლელი  ხვრელი. ქვის სახურავი ჩანგრეულია. იატაკში ჩამარხული ყოფილა ქვევრები, ალბათ წყლის მარაგისთვის. კოშკში ადამიანის თავის სიმაღლეზე გამოჭრილია სათოფურები, რაც ნიშნავს რომ ჯიხა მეთექვსმეტე საუკუნის შემდეგაა აშენებული. ციხე-კოშკების მშენებლობა და იარაღის სახეობა ერთმანეთთან იყო დაკავშირებული, მშვილდისრისა  და სასროლო ქვების ეპოქაში ციხე ქონგურებიანია. გვიან ფეოდალურ ხანაში, როდესაც ცეცხლსასროლი იარაღები თოფი, დამბაჩა გაჩნდა, მკვეთრად შეიცვალა ნაგებობათა არქიტექტურა. ჩვენში ეს იარაღი მეთხუთმეტე საუკუნის ბოლოდან და მეთექვსმეტე საუკუნეში შემოდის . შესაბამისად ციხე-კოშკების კედლებშიც ჩნდება სათოფურები.

მესამე ქვედა ჯიხა უფრო დიდია ზემთაზე (10X10მ), სიმაღლეც ათი მეტრია . კედლის სისქე – ორი მეტრი . დასავლეთით ქარაფია. დანარჩენ მხარეებს ეტყობა გალავნის კვალი. შესასვლელი ჩრდილოეთიდან ჰქონია. კარებთან კედელში ნახევარი მეტრის სიღრმეზე ოცი სანტიმეტრი დიამეტრის ორი ხვრელია, რომლებიც კარების ჩასარაზად უნდა ყოფილიყო გამოყენებული.

 ქვედა ჯიხის გალავანს შიგნით ეზოში ჩანს მარნის კვალი. შემორჩენილია სამი 1.5 მეტრი დიამეტრის ქვევრი. მკვლევართა მიერ გამოთქმულია მოსაზრება, რომ სახელწოდება „მარანი“ წარმოქმნილი უნდა იყოს მეოთხე-მერვე  საუკუნეებში. მაშინ, როცა ქვევრებისა და ინვენტარის შენახვა ერთად  ხდებოდა, ერთ სათავსში. საქართველოს ტერიტორიაზე გათხრილი ადრეფეოდალური ხანის მარანთა უმრავლესობა მხოლოდ ღვინის შესანახი სათავსო ჩანს, რადგან ღვინის დაყენებისათვის განკუთვნილი ინვენტარი მის გვერდით არ დასტურდება.

გარახის ციხე ჩვენი მუზეუმის ერთ-ერთი დამაარსებლის და პირველი დირექტორის აწ გარდაცვლილი ტიტე შელიას გადმოცემით, მის წინაპარს თავად ქაიხოსრო შელიას ეკუთვნოდა.ქვედა  ჯიხაზე ხის სასახლე ყოფილა დაშენებული. მამულის საზღვრები ახუთამდე აღწევდა. მასში შედიოდა დღევანდელი დაბა ჩხოროწყუს  ტერიტორია დასავლეთით მდ. ხობისწყლამდე – ლეწურწუმამდე, აღმოსავლეთით – მოდანახემდე. თავადს მდინარე ოჩხომურს გამოღმა თხილნარი ჰქონია გაშეენებული. ადრე ამ ადგილს სულერი  რქმევია.

ქაიხოსრო ფიზიკურად ძლიერი ყოფილა, კარგი მსმელი, ბიჭებიც მებრძოლი ჰყავდა. ერთ, აფხაზეთში ჩასიძებულ გვარად შელიას თავად შერვაშიძესთვის უთქვამს – ქაიხოსრო მოდის თავისი ბიჭებით  და ცხენების მოტაცებას გიპირებსო. შერვაშიძეს უპასუხნია-თუ მოვა, უცხენოდ მოუწევს სახლში წასვლაო. ეს რომ ქაიხოსროს გაუგია მართლაც დასცემია შერვაშიძეს თავისი ბიჭებით  და ცხენებიც გაუტაცნია და იარაღიც. შერვაშიძე თავისი ხალხით დასდევნებია , მაგრამ გზაში მდევრებისთვის ხალხს უთქვამთ :- მიდიან, მიჰყავთ ცხენები, მიაქვთ ნადავლი , მაგრამ უფრთხილდით კაცები კი არა დევები არიანო. ისინიც უკან დაბრუნებულან.  

საინტერესოა, იმავე ქაიხოსროზე ნაჯაგუში მცხოვრები 90 წლის დათუშა ქვარცხავას ნაამბობიც. ერთხელ ქაიხოსროს თავისი ყმა, ახალგაზრდა გლეხი ოტია გაუფრთხილებია : ხვალ დილით სვანეთში ბატონთან უნდა გავაგზავნო და მოემზადეო. ოტია დილით ადრე ამდგარა, მაგრამ წინაღამით  ნაქეიფარ ქაიხოსროს გაღვიძებას მორიდებია  და მის უნახავად წასულა სვანეთში. თავადთან მისულა, მისალმებია, მაგრამ არ იცის რა უთხრას-რაო ოტია, რაზე გამოგგზავნა ქაიხოსრო ბატონმაო-უკითხავს თავადს. ოტიას უთქვამს : ალბათ თქვენ  იცით ბატონოო! იმასაც დაახლოებით ოცდახუთკილოიანი ქვა მიუცია  და მიუტანე  შენს ბატონსო უთქვამსო. ოტიას მართლა წამოუღია ეს ქვა და ქაიხოსროსთვის მიუტანია. ამის გამო ამ დღიდან ოტიასთვის „გითოლენდია“ დაურქმევიათ და იმ ქვასაც „„გითოლენდიას ქვას “ ეძხდნენ თურმე .

გარახის ჯიხის შიდა ტერიტორიაზე უკანასკნელ დრომდე  მიჰყავდათ შესაწირი ფრინველი და საქონელი, განსაკუთრებით-ბატკნები, რაც იქ ადრე სალოცავის არსებობას ხშირი ომიანობა ჰქმნიდა.  უხუცესი მაცხოვრებლების გადმოცემით ( გიგლა კვირკველია, პლატონ ბებია) ჯიხას შიგნით სალოცავთან  ერთად სასაფლაოც ყოფილა, სადაც ვიღაც მაღალჩინოსანი თურქი ყოფილა დასაფლავებული. თურქის საფლავზე ნახევარმთვარე დაუდგამთ.

ისტორიკოს ლადი მამფორიას გადმოცემით აქ ერთ დროს თურქთა გარნიზონი  მდგარა. ხალხში ასეთი ლექსი ყოფილა გავრცელებული:

ომარ ფაშა, ქინდირ ფაშა,

ჩხვინდ ქოიგუ აგაფაშა

მუშენ ჭკომი ჩქიმი

ღეჯი მაშკა,

გვერდი ოიჭკომუდუდო,

გვერდი ქოიჩამუდუ შხვაშა“

ომარ ფაშა, ქინდირ ფაშა

ცხვირი გიგავს სახნისს

რატომ შეჭამე ჩემი ღორი მაშკა

ნახეხევარი გიჭამია და  ნახევარი გიჭმევია სხვაზე“

მუზეუმის ფონდში დაცულია წმ. გიორგის სახელობის 188 წ. შედგენილი მეტრიკული წიგნი, რომლის მიხედვით ზუგდიდის მაზრის სოფელ ნაჯაგუში ცხოვრობდნენ გლეხები: ვეკუები, პაპასქირები, მამფორიები, ქებურიები, კვირკველიები, ფირცხელავები, არახამიები, კაჭარავები, სორდიები, ბებიები, ყიფიანები, კვირკველიები, ქეცურიები, ხეცურიანები, ჩამახიები, მიქავები და თოდუები, აზნაურები: ქვარცხავა, პაპასქირი, გობეჩია, კიკიანი,. თავადები: აფაქიძე, შელია, მღვდელი- კვირკველია, ჟორდანია;

ასევე ჩვენს მუზეუმში დაცული 1894 -1898 წწების აღმასრულებელი ფურცელი გვამცნობს , რომ გოგი ქაიხოსროს ძე შელიას მიწის ნაკვეთი მიუყიდია სოფ. ნაჯაგუში არახამიასთვის. 1822 წელს გოგის შესძენია შვილი ბესარიონი  და სხვა დოკუმენტებიდან ირკვევა, რომ გარახას ციხის მფლობელ ქაიხოსრო შელიას  უნდა ეცხოვრა მეთვრამეტე საუკუნის ბოლოსა და მეცხრამეტე საუკუნის პირველ ნახევარში.

ასეთია გარახას ( ნაჯაგუს) ციხე და გადმოცემები მისი მფლობელის  შესახებ, რომელთა მოპოვებაც შევძელი.  ჩვენი აზრით გარახის ციხე საინტერესო ისტორიული ძეგლია , რომელიც სერიოზულ მეცნიერულ კვლევას მოითხოვს.

ასევე საინტერესოა „ხომაკირდეს ჯიხები“ ( მეოთხე- მეექვსე საუკუნეები) , რომელიც ნაჯაგუს ციხის დასავლეთით ერთ კილომეტრში მდებარეობს ;მათ მეცნიერული შესწავლა სჭირდება.

გურამ მალანია

  • Click to share on Twitter (Opens in new window)
  • Click to share on Facebook (Opens in new window)
0
FacebookTwitterWhatsappTelegram
წინა პოსტი
პარლამენტის წევრის საშობაო საჩუქრები სოციალურად დაუცველ ოჯახებს
შემდეგი პოსტი
ნაჯაგუს ( გარახას) ეკლესიების ისტორიიდან

მსგავსი სიახლეები

კოსტას და პელაგიას ოჯახის ამბავი

April 3, 2021

ლესიჭინე 1938 წელს

March 17, 2021

მამანტი კვირტია

March 13, 2021

შეხვედრები სოფელ თაიაში

March 1, 2021

ოსინდალეს კომპლექსის ზედა ტერასა

March 1, 2021

1 მაისის დემონსტრაცია ჩხოროწყუში. 1982 წელი

March 1, 2021

აღლუმი 1980 წელი

February 22, 2021

ჩხოროწყუ 1962 წელი

February 5, 2021

ჩხოროწყუ 1971 წელს

January 22, 2021

ფოტოებზე აღბეჭდილი ხალხური შემოქმედება ჩხოროწყუში

November 17, 2020

შემოქმედება

ბექა ახალაია-თვითკმაყოფილება მწერლის პირველი მტერია

ანსამბლი “მარდუქი”- სოლისტი გვანცა მირცხულავა

ანსამბლი “მარდუქი”- ლაზური

ახალგაზრდა ლაშა გახარია მუხურში

ზოე ფრისკი- ხარისხიანი მუსიკა, რომელიც ჩხოროწყუელ გოგონას უკავშირდება

მათე ფირცხელავა- მომღერალი ჩხოროწყუდან

ლანა ლაგვილავა- წარმოშობით ნაფიჩხოვოელი მწერალი სამეცნიერო ფანტასტიკის ჟანრში

“მოხეტიალე მუსიკოსები ” ჩხოროწყუს ეწვივნენ

12 წლის გიორგი ჭეჟიას შემოქმედება

ალექსანდრე ნარსიას მეგრული ლექსი ჩხოროწყუზე

განათლება

  • 1

    ხაბუმეს თემის N1 საჯარო სკოლა ევროპის საბჭოს დემოკრატიული სკოლების საერთაშორისო ქსელის წევრია

    March 29, 2021
  • 2

    სსიპ აფხაზეთის N10 საჯარო სკოლის კინოკლუბი “დუბლი”

    February 9, 2018

Instagram

პროექტები ხორციელდება ააიპ "საქართველოს რეგიონების სამოქალაქო სივრცის" ეგიდით. ჩვენი არასამთავრობო ორგანიზაცია დამოუკიდებელია და მოქმედებს საქართველოს კანონმდებლობით, მედიის თავისუფლების პრინციპებით

ასევე იხილეთ:x

ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის ისტორიული მუზეუმი

January 9, 2017

გიორგი ციალაძე ” პარტიზანული ჩხოროწყუ”

June 24, 2018

კარლო ქაჯაია- კაცი, რომელმაც ჩხოროწყუს ახალი...

February 5, 2018
  • Georgian
  • English
  • Russian