კობა ჭუმბურიძე და ლაშა გახარიას ლექსების საუკეთესო ქართული თარგმანი

ამ სიყვარულს რას გაუგებ

ამ სიყვარულს რას გაუგებ, ვინ გაზომოს ძალა მისი,

მენცარებმაც იწვალეს და შერჩათ გარჯა უმაქნისი.

რაგვარ აღარ უჩხიკინეს, სახელიც კი მოიყივნეს,
მაინც ვერა გაიგეს და პირშიც ჩალა გამოივლეს
ნუღარ წვალობთ სწავლულებო, ნუ ტყუვდებით თქვენი ცოდნით,

სითგან მოვალს სიყვარული, ფორმულებით რას გამოთვლით. 
ის თავის გზით გაისტუმრეთ, ნუ იქნებით ყელში ძვალი,

ქვევრის ძირს ხომ არ მოივლის კაცი, მაჭრის მოწყურალი.
ღმერთმა მიტომ მიახუტა ერთმანეთზე გოგო-ბიჭი
ბედის მაჭარს დააწაფა, ამნაირი მისცა ნიჭი.

მე, ეგება, ქეც მეშლება, ამაკარით პირზე ბანდი,

უფალი ხომ არა სცდება, დაილოცოს მისი ლანდი
ნუთუ რამე შეედრება ტრფობის ყვავილს, გულში გაშლილს,

მას ვერ ავნებს ვერაფერი ვერც გვალვაში, ვერც ავდარში.
გაიზრდება, ამაღლდება, მოექცევა მწვერვალს თავსა,
სიკვდილიც ვერ დაუდგება ამ წყალობას უფლისასა.
თარგმნა კობა ჭუმბურიძემ

ჸოროფაშა მის გაგინე, მუ ზიმუნცჷ იშ ღონესჷ?!

ბრელ იწვალეს მენცარეფქჷ, მარა … იშენ მიღორესჷ.

ანდანერო უჩხირკესჷ, ოშ სახელი მიგონესჷ,

ამდღარ დღაშა ვაუჩქუნა, ტყურათ მუ ჭა ინკორესჷ!

ვეწვალათჷ, მენცარეფი, ვეგნირთათჷ გაძიცალო.

სოლე მურცუ ჸოროფანი … ვაგეგინე ძათანძალო,

მუშ შარაშა მიაშქვითჷ – ვეგჲაბინათ ყორყელც ძვალო,

ლაგვანიშ ქვინჯ მუს ალებე ჸუმენული მაჭარცალო?!

ღორონთქ თიშენ უხუტოლუ ართიანცჷ ძღაბ დო ბოში –

ჭარაშ მაჭარ მადგინჷდჷ, ჭე შხვანერი უღუდ ხოში!

მა, ეგება, ფჩჷრთჷქჷდა, (ქუმმოფორეთ ნოჸორც ნორში),

მარა, ინა ვაჩირთჷდჷ, გოლუ აფირო იშ ოროში.

ვართ ჩჷლათე: მუ მიჭარე გურც გოფალირ ჸოროფაშა!

ვართ ოშქურუ გოლოფაშა დო ვართ ხოლო ჭოროფაშა!

კოთაკონკის მულუანცჷ, ქიმჲაღჷდა დუდქუ ჯაშა,

ღურუს ხოლო ვაწარინე თე ღორონთიშ ჭყოლოფაშა!

ლადოს ყაყაჩო, მიხაკი ტიციანის,

სულ საუკუღმართო გქონდა მისიანი,

გულში ჩაიჩეჩქვე სული შენი,

ბედიც ძალისძალად ჩაიფშვენი.

აწი, გინდ ცისმარე რეკო ზარი,

ვინ არს შენი მწე და მეგობარი.

თვალებში ცრემლი გაქვს ამომშრალი,

ვით წერ საკუთართავნატირალი.

მეგრულადაც გამაგონე, მიდი –

„ჸაშე  ჸაშა გეგნოფურინ ჩიტიქ“.

ვინ მაცდურმა მიგაჯაჭვა თბილისს,

ნათელშუბლა წალენჯიხა გელის.

ხვალ აღდგომის გათენდება დღე და

უშენოდ არ აიხდება ქვევრი,

წერას ჰყავხარ ატანილი, ვხედავ,

წამო, ლექსი წამოიღე ბევრი.

ეს ხელობა წყევლად დაგვებედა,

ლექსი არის ეშმას მონაგონი,

მოქუფრული რად მიყურებ ნეტავ,

შენ მოგიკვდი, გაწყენინე მგონი.

ლექსისაგან ბატონები მეც მჭირს,

წავიკიდებ ბროწეულს და  მიხაკს,

ჯერ წითელი დავაჭიდოთ კვერცხი,

მერე ჭიქა ვუჭახუნოთ ჭიქას. 

ცაანთებულ წალენჯიხას ჩამო,

იცი, ეს დღე რარიგია ჩვენში,

თორემ მეგრულს დავუკარგე გემო,

და ტიალი სოფელს კენტად შევრჩი.

თარგმნა კობა ჭუმბურიძემ

ლადოს ყაყაჩო დო ტიციანს ჩხე მიხაკჲ,

ირო საკვარჩხო რდჷ სკანი ღანკჲ.

შური გურქვინჯიშა ქინიკაკჲ,

ბედი ძათანძალო აკიკვაკვჲ.

ანწი ოსოგოთე იკვარზალე,

მუ რე გოხვარუნ უჸვაიჭარე.

მუჭო გელარსქირაფჷ ჩილამურჲ,

თაშ დუდმუკონგარილს მუ გაჭარე.

აკა ქჷგმაგონჲ მარგალურო –

„ჩიტიქ გეგნოფურინ ჸაშე, ჸაშა“.

მი ჭყელქ მითქოკართ თე ქართის,

მოლა აფანია წენდიხაშა.

ჭუმე თანაფა რე, ხომ ქოიჩქ –

ლაგვანს უსკანეთ ვამანჭყანა.

ჭარა მუგორენო ხუჯჲ ემრთინჲ,

მოლა, მოლეჯუმე ხეშ ნაჭარა.

ქოიჩქ, ჩქინ ხელობა ჭყელი რენ,

ლერსი ეშმაკიშჲ კაღუ რენ.

მუჭო წარღუზილ მიჯინექ,

მუთუნ გოწყინეო მა ღურელჲ.

ლერსიშ მათ მოსურ პატონეფჲ,

მონტუ ბერწული დო ჩხე მიხაკჲ,

მოლა, ჭითა კვერცხეფჲ ქოფცხაცხათ,

უკულ, აკა ჭირქა ქომიხაკჲ.

მოლა, ცა მორღია წენდიხაშა,

ქოიჩქ, მუ კვანთჷრჲ დღახუ რენ.

ქეშაფჭყოლადუნო მარგალურჲ,

სო რე გეფსქიდინ, მა ღურელჲ.

დავწექი და გაქრა რული,

კარის ჭრიალს გაერიდა,

გარეთ გაველ, დაცხრა გული,

ღამის გრილი ჰაერითა.

ძილი ამოვიფშვნიტე და

ცას მივაპყარ მზერა მრუდი…

ორი მთვარე კაშკაშებდა,

ამოევსო ცის აზღუდი.

გალურსული ვჭვრეტდი ცასა

და მის მკერდზე ორ თუთასა,

მომნუსხველად მომღიმარსა,

ძუძუსავით ქათქათასა,

ხეს თუ ღობეს დავეღირე,

ძალი გამომიცოტავდა,

ჩემს ანგელოზს რომ ვეხილე,

ლოყას ჩამოიხოკავდა.

დიდხანს შევრჩი ცის შემყურე,

ასე ფიქრებდაფანტული,

ბოსლად ზმუილს მივაყურე,

ბარდღა ავხსენ გაბლანდული.

მერე კარი მოვიხურე,

შევუკეთე შეშა კერას

და კურცხალი დავაპკურე

ჩემს უკუღმართ ბედისწერას.

დიფქუნ მარა ლურქ ვამკმანჭჷ,

ღირწკინუნდუ მორღე კარი …

გალე გჷმიბლ, მასქურ ირქენდ, –

შურ დო გურიშ მანათალი.

ლური გელეფუფჩონი დო

ცა თოლითი … გიბნაკვარი, –

ჟირ თუთასჷ ელულებუდ, –

გუფშაფუდუ ცაშ ყანთარი.

აბორებულ ელვოჯინედჲ

ართ ცასჷ დო ჟირ თუთასჷ,

ძუძუცალო თანთალანდეს,

უძიცანდეს მათუთასჷ,

უანჯეთჷ ქიმკიბპონი –

ვამიჩქ ღობერს, ვამიჩქ ჯასჷ.

ჭარა ქუმორწყედუკონი

გჷმე გეგმიბირცხანდ ღვასჷ.

შქასერიშა ქალვობიჯუდჲ,

ბოროცალო, ლაფარასჷ,

ბარდღაშ ზუმინქ გაგშაბლანჯღჷ, –

ქიმკობორკედ აგვარასჷ,

გამკობნწყ, დიშქა გემნიბჯუმე –

ყებურც მუძინ თანკარასჷ.

დო გუვანგარდ ჩქიმ ჸოფასჷ, –

კვარჩხას აკნასაქვარასჷ!

ეს სიზმარი იყო ჩემი,

თვალისწინ რომ ამოძრავდა,

ტყაში მაფას ნისლა თმები

ათასმაგად რომ მბორკავდა.

ოჩოკოჩის ცრემლის ღვარი

ყოველს შავად რომ ღებავდა,

დედაჩემის დანაკვნესი

მთელ სოფელს რომ მოკრიბავდა?

ბავშვობაში ნაკვერჩხლებს რომ

ერთმანეთზე შევახლიდი,

მჯეროდა, რომ იმ ჩინჩხლების

ოდენა ფულს ვიშოვნიდი!

მერე, როგორც ბატონკაცი,

ოქრო-ვერცხლის ხორას ვდგამდი

და, ამგვარი წყალობისთვის, 

ღმერთს მადლობას მოგიზღავდი…

თუმც, ყოველი ცრუ ყოფილა,

ზღვაში გადაყრილი ქვიშა,

არარაა თურმე ფასი

მსგავსი მონაჩმახებისა. 

ასე მშიერ-მოწყურალი

შუაღამეს შევესწარი,

ლიპყინულზე წერილიყო

შუაცეცხლის ნაბოდვარი.

მხარზე რაიც გაწერია,

ის ყოფილა კაცის ბედი,

ვერ დაანთებს შენს კერიას

სხვისი კვესი და აბედი.

უღელქვეშე ვიკლაკნები,

ხმას მასმინებს ალქაჯეთი,

აქამომდე ვარსკვლავს ჩემსას

არ ჰკლებია ერთი წვეთი.

გარნა გული მაინც მერჩის,

ვიდრე სული მიდგას პირში,

სალოცავი ძველი ქვევრი

შეყუჟულა მუხის ძირში.

მე რომ მუხლში ძალა მიდგას,

ოჩოკოჩსაც შეშურდება,

სახნავზე ვარ მიბმული და

ბედი წინ-წინ მიმიძღვება.

გუშინ ფანდურს ჩამოვკარი,

ოდოიას მღერა მსურდა,

მოლაღურის კვნესა მესმა

და სიმღერა გამიხუნდა.

ღვინო ხაპში ჩავღებე და

ძველი კოკა დავიხელე, 

გარდაცვლილნი გავიხსენე

და ცოცხლები ვადღეგრძელე.

თენა რდუო ჩქიმ სიზმარი –

თოლცჷ ალმაფაფუდუნი,

ტყაშმაფაში ნჷრსი თუმა

ანთასფათი ფხართჷნდჷნი,

ოჩოკოჩიშ ჩილამური

ირფელც უჩათ ღაფუნდუნი,

დიაჩქიმიშ წჷრწინუა

სოფელც აკმოკათჷნდუნი?!

ბაღანობას ლაკვაჩხჷრემც

ართჲანც ქიმვოჩხინჩხოლანდი,

ნოცეცხელი გეცენდჷნი –

თიზმა ფარას იფჩხონანდი!

უკულ ბზოჯჷნდჲ დიდ დადია –

ორქო -ვარჩხილც გიფჩხომანდი

დო თეჯგუა ჭყოლოფაშენ,

ღორონთ, მარდის გიჯღონანდი …

მარა ირფელ ტყურა ჸოფედ –

ზღვაშა გინორღვაფილ ქვიშა,

მუთუნც ვაგნორზებუედუ

უგამაგაშ ჭარკონტიშა …

ათაშ შქჷრენ-ჸუმენულქუ

დუდ ქუმიბღი შქაბორჯიშა,

ჯიშტის გინოჭარუედჷ –

ჩხე ყებურიშ ნაბორდიშა!

აფხას მუთი გერჭარუნი,

თინა ჸოფე კოჩიშ ბედი;

სკან დაჩხირსჷ ვაკარზანცჷ

შხვაშ კვეცი დო შხვაშ აბედი.

უღუს ათაღვარკალუქი

ალმარჩქილე მეჭეჭეთი,

ამდღარ დღაშა ჩქიმ მურიცხის

ვამკოლაფუ აკა ჭვეთი.

მარა იშენ გურ მიძახუ,

შური ხოლო წჷმე ჯღონცჷ,

ჩქიმ ოხვამურ ჯვეშ ლაგვანი

ათუჸურშუ ბირჯღალ ჭყონცჷ.

ბირგულც ჭყანა აშაბრზუნი,

დენჯარებუ ოჩო კოცჷ,

აგაფასჷ ეკვოსქუქჷ დო

წჷმე ბედი მემიჯღონცჷ.

 გოღა ფანდურც ქიგუბარდღე

„ოდოია“ ქიგვობირი,

შორს მალაღურქ ქიმჲოთვალჷ,

გობიბრონდი, შურ მიფხირი.

ჯვეშ ორკოლი ქიფხვამილე,

ქინვოღაფი ხერკეს ღვინი,

ღურულეფცჷ შურ ქუჩხონე,

თელ დო ღურელ ქჷგიბშინი.

მარგალური, ენა ძველი, ერთვის ქართულს მძლავრი ძარღვით,

მოსასმენად ზეციური, შენაკადი ხასი ტალღით.

ზოგჯერ შაშვის ცრემლია და ზოგჯერ წვიმა, მოღვარღვარე,

ხან ყვავილი, ხან ჭინჭარი, ვაზი, სულში მსხმოიარე.

მარგალური სულ სხვა არი, – მთლად მზეა და მთლად ცა არი,
დედის ფართო კალთაა და მამის ყანა-ფაცხა არი.

სიყვარულის წყარო არი, უფლის აივანი არი,
შავი დროის ნაგლოვარი, გულის განაკარკაცალი.

ენა ჩემი – დარჩეული, ვით ლაკადის კროლა თხილი,

ყავარივით ჩამოთლილი, ნაფოტისგან განწმენდილი.

უცბად  მეგზურს მოუძებნის, სიტყვა თუა დაკარგული

მღვრიე ზღვაშიც გამოჩნდება, როგორც წმინდა  ნაკადული.

ენას თურმე ყანასავით სჭირებია შეშველება,

თოხნა უნდა, დარწყულება, სარეველას მოშორება.

უპატრონოდ მიგდებულის წაიშლება მალე კვალი,

მიუბრუნდი, მოუარე, ამოძირკვე ნარ-ეკალი.

ბევრმა ენა არ იცის და მაინც უშნოდ ეტანება,

ჭერში ყველი უკიდია, ეს ცარიელ ღომს აძღება.

ფესვმოწყვეტილ ცერცვის დარად გრძელ სარს წაეპოტინება,

ღობე-ყორეს ედება და ქვეყნის დასაცინი ხდება.

ენის უცოდინარობით ღვთის წინაშე რაკი შერცხვი,

გაშლილ სუფრას გახედე და გადაყლაპე დიდი ნერწყვი.

ღარში წყალი თუ დაშრება, ვერც დოლაბი დაბრუნდება,

უგერგილოდ შეკმაზული ლობიოც არ ევარგება.

ზოგ მელექსეს არ ადარდებს, ლექსს თუ ურევს ნაცარ-ტუტებს,

მუხის კოცონს, მოგიზგიზეს შეაპარებს  თხმელის ტოტებს.

წისქვილსაც კი მიაძინებს მონაროში მისი, მრუდი,

ხანდახან კი ისეთს იტყვის, რომ ყვავს  აეწვება კუდი.

ყველა თოფით მოარული მონადირე როდი არი,

დაჰფრენს სხვათა ნანადირევს, როგორც ბუზი აბეზარი.

ორი თვალიც ყველას გვერგო, თუმცა ზღვის ფსკერს ცოტა ხედავს,

ყველა როდი მოახერხებს წნელით ღობის შემოწკეპას.

ბევრი ჩემობს, გარნა ვერ იქმს მორთა კოხტად დალაგებას,

მინავლული კერიისთვის ფიჩხის დროულ შეკეთებას.

აწ იკითხეთ, რა სჭირდება ლექსის გამოხარატებას,

სარით, მიჯრით დასობილით, მტკიცე ზღუდის შემოვლებას,

ხალთის თავის მოკონვას და ტოტზე ბიჯგის შეყუდებას,

უთავბოლოდ მოქრიალე ქარზე ფრჩხილის შეტოვებას.

მარგალური ჯვეშ ნინა რე – ქორთულიში ჯერღვი – ჭვერხი;
ორჩქილეთი საღორონთო, ვაუწყორუაფუ ჭვახე რეხი.

მინ – ზესქვიში ჩილამური, მინ – პელეტი დო მერეხი,
ქოთ – პეული, ქოთ – ჭუჭელი, გურც ეფალირ შურ -ბინეხი.

მარგალური გვალო შხვა რე, ართო ბჟა დო ართო ცა რე,
დიდაშ ფართო კართე რე დო მუმაშ *ყვანა დო ფაცხა რე.

*ყოროფაში წყურგილე დო ღორონთიში აბარწა რე,
უჩა ბორჯიშ ალნანგარა,გურიშ ელნაკარკაცა რე….

ჩქიმ მარგალურ სხუნილი რე – კაჭალია ლაკადური,
ყამბარულო ნაფურცელა,- სოთინ ვახოლ ნახაფული.

ხათე მანჯღვერც დუგორუნცუ – სიტყვას შარა აკართუნი,
ნჯღელ ზღავს ხოლო მიშარჩქინდუ წკონდა წყურგილ ქაკათუნი.

ნინას ხოლო ნოკობუე ბარგუა დო მაჟირუა, 
ტყაში გიშატიტონუა, წყარუა დო ლაჟირუა; 

უმინჯ *ყვანა, გამგონებუ, სანდრაკიაქ დაჟღირუა,
ქემინჯი დო გაგშაბირცხე უმოღე დო ნაჟირუა !

ბრელც ვაუჩქუ მარგალური, მიშემონტყორ ძათანძალო,
წოლერ *ყვალი ცხვინც მებუ დო თუდო ღუმუს ნტყვილუნც – ფალო.

გინძე ხერხალც ელაბირძღუ ათოღანძგილ ხაჯიცალო,
უმოღესი ბურდღინუნცუ ქიანაში გაძიცალო.

ნინა ჯგირო ვაიჩქუდა, ჭარაშ ძიცას ვეიაზადა,
სქან ტაბაკის ქიგნაჯინი, გეგნილერჭყვე გინძე მადა;

ღორას წყარი მესქირუნი, ქიგლადგუმუ სქიბუს ზანდა,
ლერსი ვარი, ლებია ვერგუ ოგურიათ ელნაზადა.

მინ მელერსე მარგალურცუ ტუტას  მიშუტყურუანცუ,

ჭყონიშ დაჩხირც -ალიაკონცუ თხომუს მიშუტურუანსუ.

მარჩქილესუ  ორტინუანც, წისქვილც ქიმკარულუანცუ,

თიცალს  თქუანც, ყვარიასუ კუდელს  გეუფურუანსუ.

მინცუ თოფი  გილუღუ, მარა იშენ ვარე  მონადირე,

შხვაშ  ნოტყელცუ  გაზუმინუ მუჭოთ  ჭანდი –  მოლადირე.

თოლი არძას  ალაბრსხუნა, მარა  ზღვა-ქვინც  აკა  ორწყე…

ჭიფელია ჭინუშ  ღობერ სქვამას  ირკოც  ვაწკიროწკე.

ბრელ იბურჭულ, მარა ლარჩვი ბოყვ-ყამბარო ვადაროწკე,

გეშქირატილ  ყებურიშო ხინკ-ლახვაცა ვაკაბოწკე.

ანწ ქიკითხით:  მუ ოკონი კვანწილ  ლექსიშ ღობუასი,

დორჯგიმილი  ბარჯგეფიში ზღონდით  გინოზღონდუასი.

წვანდიშ  მოზგუმონჯუას დო ლაბახათი  ჭოფუასი,

უხუჯური ქარეფიშა ბირცხაშ  მიკოსოფუასი?!..